Osoby niepełnosprawne i promocja zatrudnienia

Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wyróżnia sześć grup 'osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy'. Od 1 czerwca 2004 r. osoby te powinny oczekiwać specjalnych, skierowanych właśnie do nich form pomocy. Jedną z wyróżnionych grup są osoby bezrobotne niepełnosprawne.

Aktywna pomoc bezrobotnym to jedno z podstawowych założeń ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Te ostatnie - przede wszystkim powiatowe urzędy pracy - nie poprzestają na rejestracji, wypłacaniu zasiłków czy innych pasywnych świadczeniach. Swoje działania koncentrują na wsparciu osób bez zatrudnienia w zdobyciu lub odzyskaniu pracy. Na takie wsparcie mogą liczyć również osoby bezrobotne niepełnosprawne.

Dofinansowanie do zatrudnienia
Pracodawca, który zatrudnia w ramach prac interwencyjnych skierowanych przez urząd pracy bezrobotnych niepełnosprawnych, otrzymuje zwrot części kosztów poniesionych na ich zatrudnienie (wynagrodzenia, nagrody, składki ubezpieczeniowe). Wysokość dofinansowania jaką otrzyma pracodawca zależy od wymiaru czasu pracy na jaki zostanie zatrudniona osoba niepełnosprawna oraz od okresu na jaki zostanie zatrudniona i na jaki przyznana zostanie pomoc. Pomoc nie przekroczy jednak kwoty zasiłku (504,20 zł miesięcznie) na jednego zatrudnionego bezrobotnego. Wysokość wsparcia jest przedmiotem uzgodnień zapisanych w umowie między pracodawcą i starostą (którego reprezentuje powiatowy urząd pracy). Jeśli pracodawca po upływie uzgodnionego terminu nadal zatrudnia bezrobotnego, może otrzymać dodatkowe jednorazowe wsparcie.

prace interwencyjne - zatrudnienie bezrobotnego przez pracodawcę, które nastąpiło w wyniku umowy zawartej ze starostą i ma na celu wsparcie osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy (...)

Przygotowanie zawodowe
Bezrobotny niepełnosprawny może odbyć przygotowanie do wykonywania zawodu u pracodawcy, bez nawiązywania stosunku pracy (przygotowanie zawodowe w miejscu pracy), na podstawie skierowania powiatowego urzędu pracy. Okres przygotowania nie może być dłuższy niż 6 miesięcy. W trakcie przygotowania bezrobotny niepełnosprawny uprawniony jest do stypendium w wysokości zasiłku dla bezrobotnych (504,20 zł).

Kim jest bezrobotny niepełnosprawny?
Grupa, do której skierowana jest pomoc nie jest bezpośrednio zdefiniowana w ustawie. Pod terminem "bezrobotny niepełnosprawny", kryje się osoba spełniająca wszystkie kryteria osoby bezrobotnej (kto spełnia te kryteria patrz: "Promocja zatrudnienia - pomoc dla bezrobotnych od 1 czerwca") i jednocześnie posiadająca orzeczenie stwierdzające niepełnosprawność (może to być orzeczenie powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności czy orzeczenie lekarza orzecznika ZUS). Z pomocy nie skorzystają więc niepełnosprawni uprawnieni m.in. do renty z tytułu niezdolności do pracy, renty socjalnej, zasiłku stałego, świadczenia rehabilitacyjnego, ponieważ wg ustawy nie mogą zostać uznani za bezrobotnych. Oznacza to, że zapisana w ustawie o promocji zatrudnienia pomoc skierowana do osób bezrobotnych niepełnosprawnych, to pomoc dla wąskiej grupy. Wsparcie na rynku pracy dla szerszego kręgu osób niepełnosprawnych (w tym uprawnionych do świadczeń rentowych) przysługuje m.in. w formie dofinansowania do wynagrodzenia, na mocy ustawy na rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U.1997.123.776).

Opisane powyżej formy wsparcia - prace interwencyjne i przygotowanie zawodowe - kierowane są również do innych grup wyróżnionych w ustawie o promocji zatrudnienia (w art. 49). Jednak celem powyższego tekstu było zwrócenie uwagi z jakich form pomocy może skorzystać jedna wybrana grupa - bezrobotni niepełnosprawni. Dlatego nie wspominamy tu o pozostałych uprawnionych mimo, że na podobnych zasadach wspierani są np. długotrwale bezrobotni czy bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych.