Czy żonie przysługuje świadczenie pielęgnacyjne?

Nasza sytuacja jest dość skomplikowana, jestem po rozwodzie, matka naszego pełnoletniego dziecka wskazała mnie jako jedynego prawnego opiekuna, nie zostały też zasądzone od matki żadne alimenty. Niedawno zawarłem związek małżeński z osobą pobierajacą rentę rodzinną po zmarłym mężu. Czy w takiej sytuacji żonie, która sprawuje faktyczną opiekę nad osobą niepełnosprawną, przysługuje świadczenie pielęgnacyjne. W GOPS-ie poinformowano nas, iż żadne świadczenie nam nie przysługuje.

Szanowny Panie,

rozumiem, iż pyta Pan, czy aktualna Pana Żona opiekująca się Pana niepełnosprawnym pełnoletnim synem z pierwszego Pana małżeństwa może otrzymać z tego tytułu świadczenie pielęgnacyjne.

Zgodnie z art.  17. ustawy o świadczeniach rodzinnych -

1.  Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:

• matce albo ojcu,
• opiekunowi faktycznemu dziecka,
• osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,

4) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności - jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Tak więc jednym z podstawowych przesłanek otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego jest fakt, iż nad opiekunem osoby z niepełnosprawnością ciąży obowiązek alimentacyjny względem podopiecznego, którym się opiekuje.

Warto wskazać, iż zgodnie z art. 144 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego § 1. dziecko może żądać świadczeń alimentacyjnych od męża swojej matki, niebędącego jego ojcem, jeżeli odpowiada to zasadom współżycia społecznego. Takie samo uprawnienie przysługuje dziecku w stosunku do żony swego ojca, niebędącej jego matką.

§  2.  Mąż matki dziecka, niebędący jego ojcem, może żądać od dziecka świadczeń alimentacyjnych, jeżeli przyczyniał się do wychowania i utrzymania dziecka, a żądanie jego odpowiada zasadom współżycia społecznego. Takie samo uprawnienie przysługuje żonie ojca dziecka, niebędącej matką dziecka.

§  3.  Do obowiązku świadczeń przewidzianego w poprzedzających paragrafach stosuje się odpowiednio przepisy o obowiązku alimentacyjnym między krewnymi.

Można spotkać różne stanowiska w orzecznictwie, jak traktować różnicę pomiędzy obowiązkiem alimentacyjnym, a prawem do świadczeń alimentacyjnych - interesującym orzeczeniem jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 marca 2012 r. I OSK 1982/11, który stwierdził, iż „wykluczenie z kręgu osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego zobowiązanego do alimentacji powinowatego męża matki dziecka niepełnosprawnego pozostaje w sprzeczności z treścią art. 144 § 1 k.r.o. w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 2 i ust. 1a ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Nie można przesądzić wyniku końcowego sprawy, ale można podjąć staranie o świadczenie pielęgnacyjne, wiele może zależeć od sytuacji w Państwa rodzinie i od tego jak wygląda sytuacja możliwości pomocy niepełnosprawnemu synowi. Warto udać się do wydziału świadczeń rodzinnych i uzyskać pełne informacje, także biorąc pod uwagę, iż Pana Żona pobiera rentę rodzinną.

Z poważaniem,

Grzegorz Jaroszczyk, prawnik