Fundusze strukturalne dostępne dla organizacji - rozmowa z Dyrektorem Wydziału Wdrażania Programów Unii Europejskiej PFRON

Rozmowa z Marianem Anaszem Dyrektorem Wydziału Wdrażania Programów Unii Europejskiej PFRON

Czy Komisja Europejska wprowadziła zmiany w dotychczasowym kształcie Działania 1.4?

Tak, wprowadzono korektę w rodzajach projektów, wyłączono z nich szkolenia zawodowe osób niepełnosprawnych. Komisja zwraca uwagę, że bardzo duże środki na szkolenia przewidziane są w Działaniu 1.2, i 1.3. Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich. Zwraca się także uwagę, że szkolenia zawodowe niepełnosprawnych w gronie samych niepełnosprawnych są formą dyskryminacji społecznej. Szkolenia osób niepełnosprawnych powinny przebiegać w ramach normalnych szkoleń adresowanych do osób pełnosprawnych, należy natomiast stworzyć warunki i możliwości korzystania z nich przez osoby niepełnosprawne.
Chcielibyśmy, aby Działanie 1.4 odegrało ważną rolę i było m.in. zachętą do telepracy w aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Niektóre osoby niepełnosprawne będą wymagały warsztatów psychologicznych, które pomogą im w odbudowaniu tożsamości, zwiększą motywację, na tego typu specjalistyczne szkolenia też pozostawiono pieniądze.

Czy są ograniczenia, jakie niesie ze sobą 1.4?

Działanie adresowane jest do osób dorosłych, powyżej 16. roku życia, które po raz pierwszy wkraczają na rynek pracy, są długotrwale bezrobotne albo poszukujące pracy i zarejestrowane w urzędzie pracy, bądź też mają największe trudności z wejściem na rynek pracy. Działanie 1.4 przeznaczone jest dla osób o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, ponieważ dotkliwe zjawisko dyskryminacji zawodowo-ekonomicznej dotyczy przede wszystkim osób mających ten stopień niepełnosprawności. Projekty w ramach Działania 1.4. powinny też służyć adaptacji zawodowej osób niepełnosprawnych do otwartego rynku pracy.

A czy niepełnosprawne osoby pracujące albo bezrobotne z lekkim stopniem niepełnosprawności są pozbawione możliwości szkoleń?

Organizacje, które działają na rzecz tych osób, powinny kontaktować się z wojewódzkimi urzędami pracy, w których będzie można składać projekty i pytać o szkolenia dla tej grupy. WUP-y odpowiadają w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) za wdrażanie Działania 2.2 - poświęconego reorientacji zawodowej; Działania 2.3 - dotyczącego rozwoju kadr regionalnej gospodarki; Działania 2.5 - zajmującego się mikroprzedsiębiorstwami (wsparcie dla osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą). Wymienione w pytaniu grupy kwalifikują się do pomocy właśnie w ramach tych Działań. Ważne jest to, żeby zarówno projektodawcy, jak i beneficjenci ostateczni byli tego świadomi i nie dawali się odsyłać ze wspomnianych urzędów. Niejednokrotnie osoby niepełnosprawne pracujące w zakładach pracy chronionej powinny się przekwalifikować lub podnieść swe kwalifikacje, żeby umocnić swoje możliwości na otwartym rynku pracy - to jest możliwe w ramach wymienionych Działań.

Czy PFRON planuje przygotowanie potencjalnych projektodawców do realizacji programu?

Tak, planujemy duże przedsięwzięcie szkoleniowe. Poprosiliśmy oddziały o wskazanie organizacji, na które najbardziej liczą, iż włączą się we wdrożenie Działania 1.4. Chcielibyśmy pomóc zwłaszcza projektodawcom, którzy będą składać projekty jeszcze w tym roku, jeśli nie w maju - to w sierpniu, kiedy planujemy drugi konkurs. Planujemy dla tych projektodawców zorganizowanie szkolenia warsztatowego. Poza tym, trzeba pamiętać, że w planach Krajowego Ośrodka Szkoleniowego Europejskiego Funduszu Społecznego jest przeszkolenie w bieżącym roku 10 tys. projektodawców.

Jak będzie wyglądał konkurs?

Są dwie dopuszczalne formy konkursu: otwarta i zamknięta. Konkurs zamknięty polega na tym, że jest określony czas składania projektów, po czym projekty ocenia się i wyłania do finansowania. Konkursy otwarte trwają non stop, czyli projekt można złożyć w każdym dowolnym momencie.
Przyjęliśmy, że nasze konkursy przeprowadzane będą w trybie zamkniętym, przede wszystkim z uwagi na uwarunkowania organizacyjne. Uważam, że dzięki temu będziemy w stanie spełnić ostre wymagania proceduralne, zwłaszcza te dotyczące terminów rozpatrywania wniosków. Na przykład - w świetle wymagań proceduralnych - musimy w ciągu 60 dni od dnia otwarcia kopert ze złożonymi wnioskami powiadomić projektodawcę o tym czy otrzymał dofinansowanie, czy też nie. 

Czy organizacje będą musiały kredytować realizację projektów? Wiele organizacji ma takie obawy?

Pieniądze na finansowanie projekty dają możliwość wzmocnienia i rozwinięcia działalności instytucji i organizacji działających na rzecz osób niepełnosprawnych. Projekty w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich wyłaniane w trybie konkursowym będą finansowane w trybie dotacji. Oznacza to, że projektodawca musi zapewnić tylko 1 procent tzw. wkładu prywatnego, co możliwe jest również w postaci wkładu rzeczowego. Zasadnicze fundusze na realizację będą przekazywane w trybie zaliczki, czyli nie trzeba będzie mieć dużych własnych środków ani zaciągać kredytów, żeby rozpocząć projekt. Pierwsza transza dotacji wynosić będzie do 20 proc. wartości projektu, więc od razu będzie można przystąpić do realizacji projektu. Kolejne transze przekazywane będą po rozliczeniu 80 proc. transzy wcześniejszej. Ten sposób finansowania bierze pod uwagę słabość ekonomiczną naszych instytucji i organizacji oraz innych potencjalnych projektodawców.
W trosce o środki publiczne będziemy musieli - jako beneficjent końcowy - na bieżąco prowadzić monitoring wykorzystania przekazywanych pieniędzy, w tym, co kwartał, domagać się raportów od projektodawców.

Czy ze środków przeznaczonych na Działanie 1.4 organizacja pozarządowa bądź inny podmiot mogą uruchomić np. zakład pracy chronionej albo firmę socjalną?

Podkreślałem, że Działanie 1.4. dotyczy adaptacji osób niepełnosprawnych do otwartego rynku pracy. ZPCh oraz firmy socjalne to podmioty chronionego rynku pracy. Natomiast Działanie 1.4 przewiduje rozwój usług służących aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych, czyli jeśli działająca agencja szkoleniowa zamierzałaby udostępnić swe szkolenia zawodowe także niepełnosprawnym, rozwijając u siebie np. usługę tłumaczenia migowego - to jest to przykład projektu do zrealizowania w ramach Działania 1.4.
Organizacje non-profit oferujące usługi wspierające przechodzenie osób niepełnosprawnych na otwarty rynek pracy mogą uzyskiwać subsydia w ramach Działania 1.4. na rozwój tej działalności.

Jeśli organizacja planuje zorganizowanie 6-miesięcznego stażu dla osoby niepełnosprawnej, czy to może być subsydiowane?

W ramach Działania 1.4 są środki na subsydiowane staże pracy. Forma ta umożliwia przekonanie pracodawcy, że pracownik niepełnosprawny potrafi być efektywny. W Działaniu 1.4. w pełni respektowane są realia gospodarcze, w jakich funkcjonują pracodawcy, nikt więc nie liczy na ich sentyment. Jeżeli okaże się, że niepełnosprawny pracownik jest mniej wydajny o 20 proc. od pracownika sprawnego, to również w ramach Działania 1.4 są środki na projekty, które będą wyrównywały pracodawcom skutki finansowe niższej produktywności pracowników niepełnosprawnych.

Czy funkcjonujące dotychczas programy celowe PFRON-u, w tym dofinansowania zatrudnienia osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy, będą nadal istniały?

Tak, w najbliższym czasie (w ramach obowiązującej ustawy o rehabilitacji) nic się nie zmieni. W przyszłości dofinansowanie zatrudnienia na otwartym rynku pracy będzie zyskiwało na znaczeniu.

Jaką rolę odegrają oddziały PFRON przy wdrażaniu Działania 1.4?

Będą pełniły rolę informacyjno-promocyjną i doradczą. Będą też inspirować przygotowanie projektów z obszaru Działania 1.4. w województwach, tak by ważne potrzeby niepełnosprawnych z zakresu aktywizacji zawodowej były zaspokajane i by poprawiał się wskaźnik ich zatrudnienia. W każdym oddziale przewidziany jest jeden pracownik, który będzie zajmował się problemami wdrażania Działania 1.4 w województwie. Oddziały nie będą więc przyjmowały wniosków, one muszą trafić bezpośrednio do Wydziału Wdrażania Programów Unii Europejskiej w Biurze PFRON w Warszawie.

Czy w PFRON zostanie uruchomiony punkt informacyjny?

Tak od kwietnia 2004 r. Z punktem informacyjnym będzie można się komunikować bezpośrednio, telefonicznie i poprzez pocztę e-mail. Aktualne informacje będą także umieszczane na stronie internetowej PFRON oraz na stronach Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji - www.niepelnosprawni.pl.

Rozmawiały: Małgorzata Polak, Katarzyna Cichosz

Przypominamy, że:

Budżet Działania 1.4 realizowanego przez PERON (integracja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych - przyp. red.) to 106 mln euro, w przypadku Działań 1.2 i 1.3 realizowanych przez Wojewódzkie Urzędy Pracy to kolejno: 1.2 - ponad 270 mln euro, a w 1.3 - ponad 260 mln euro.

Czytaj więcej informacji na temat funduszy strukturalnych