12 mln osób rocznie korzysta z usług społecznych organizacji pozarządowych

27 lutego to Światowy Dzień Organizacji Pozarządowych to dobry moment, by przyjrzeć się temu, jak działające w Polsce organizacje wpływają na naszą rzeczywistość. Takiej analizy podjęła się redakcja portalu NGO.pl.

Zdaniem redakcji portalu ngo.pl częściową odpowiedź na powyższe pytanie można znaleźć w opublikowanym w 2018 roku raporcie GUS pt. „Rola sektora non-profit w dostarczaniu usług społecznych w latach 2014-2016”.

„Częściową dlatego, że świadczenie usług społecznych nie jest jedyną, ani też najważniejszą funkcją, jaką mogą pełnić organizacje pozarządowe – mówi Marta Gumkowska z NGO.pl. – Integracja społeczna, rzecznictwo, mobilizacja energii społecznej, patrzenie władzy na ręce” – to działania podejmowane przez organizacje pozarządowe, które wykraczają poza obszar świadczenia usług społecznych, a ich znaczenie dla jakości życia społecznego jest nie do przecenienia.

„Z drugiej strony trzeba pamiętać, że większość organizacji w Polsce zajmuje się właśnie dostarczaniem konkretnym osobom wsparcia w zaspokojeniu potrzeb (a więc właśnie świadczeniem usług społecznych)” – pisze redaktor Gumkowska i wymienia pięć głównych wniosków z raportu GUS.

Pięć wniosków z raportu

1. Jak się okazuje ponad połowa (57 procent) organizacji świadczy usługi społeczne. Największy procent jest wśród klubów sportowych, zaś najmniejszy (ze względu na charakter działalności nienakierowany na konkretne osoby) w ochotniczych strażach pożarnych.
2. W związku z tym, więcej niż piąta (21,5 procent) placówka świadcząca usługi społeczne w Polsce jest prowadzona przez organizację pozarządową. Największy udział sektora pozarządowego w świadczeniu usług społecznych widać w sporcie (99 proc.) i integracji społecznozawodowej (65 proc.), najmniejszy w kulturze (3 proc.) i ochronie zdrowia (2 proc.). Wśród placówek ochrony zdrowia wyróżniały się hospicja i oddziały opieki paliatywnej (z których 36 proc. to organizacje), a w ramach kultury galerie sztuki (15 proc. jest prowadzone przez podmioty pozarządowe).
3. Z usług społecznych świadczonych przez trzeci sektor skorzystało w 2016 roku 12 mln odbiorców.Największa część korzystała z działalności organizacji zajmujących się sportem (32,4 proc.), a następnie kulturą (19,0 proc.) i edukacją (18,8 proc.). Średnio organizacja świadcząca usługi miała w 2016 roku 311 bezpośrednich odbiorców swojej działalności, jednocześnie połowa organizacji świadczyła usługi nie więcej niż 50 odbiorcom (mediana).
4. Świadczeniem tych usług w 2016 roku (odpłatnie i nieodpłatnie) zajmowało się niemal 2 mln osób. Wśród nich było 1,4 mln osób pracujących społecznie, a także 143 tys. pracowników etatowych i 314 tys. osób świadczących pracę w oparciu o umowy cywilnoprawne. Wysoki udział pracy wolontarystycznej w świadczeniu usług społecznych przez organizacje pozarządowe wyróżnia sektor pozarządowy na tle pozostałych sektorów.
5. Przychody (nie dochody!) organizacji świadczących usługi społeczne wyniosły w 2016 roku łącznie 13,8 mld zł Nieco ponad połowa przychodów organizacji świadczących usługi społeczne w 2016 roku pochodziła ze źródeł publicznych, w tym 23 proc. ze źródeł samorządowych, 16 proc. z rządowych, a 5 proc. z kontraktów z NFZ. Jednocześnie 33 proc. przychodów organizacji usługowych pochodził z działalności gospodarczej i odpłatnej statutowej (a więc koszt usług był częściowo przerzucony na ich odbiorców).

Redakcja NGO.pl podkreśla, że o ile w przypadku sektora publicznego i komercyjnego finansowanie usług społecznych ogranicza się do tych dwóch typów źródeł (środki publiczne, przychody z opłat), w organizacjach pozarządowych ok. 15 proc. budżetu, a więc ok. 2 mld zł pochodzi z innych źródeł, które zwiększają pulę środków przeznaczanych na usługi świadczone odbiorcom.

Przedstawione w artykule dane pochodzą z raportu GUS pt. „Rola sektora non-profit w dostarczaniu usług społecznych w latach 2014-2016”.