W Senacie o emeryturach EWK. Trzeba czekać na reformę orzecznictwa?

W parlamencie znów rozmawiano o sytuacji tzw. matek EWK. Po raz kolejny okazało się, że muszą one poczekać na całościową reformę orzekania o niepełnosprawności, zanim pojawi się szansa na wyrównanie ich świadczenia ze świadczeniem pielęgnacyjnym.

24 stycznia br. senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej miała zająć się projektem nowelizacji Ustawy o świadczeniach rodzinnych, jednak obrady zostały odroczone na co najmniej miesiąc.

Pierwotnie nowelizacja tej ustawy miała wejść w życie już 1 stycznia br. Senacka komisja zajęła się nią pod wpływem złożonej petycji, dotyczącej kwestii zróżnicowania świadczeń opiekunów osób z niepełnosprawnością – tych pobierających emeryturę EWK oraz tych, którym przysługuje świadczenie pielęgnacyjne. Nowelizacja ustawy miała na celu przyznanie pobierającym emeryturę EWK świadczenia pielęgnacyjnego w wysokości różnicy pomiędzy obecną wysokością świadczenia pielęgnacyjnego (1583 zł), a emeryturą EWK w kwocie netto (902 zł).

„Trzy powody”

Wcześniejsza emerytura EWK przysługuje osobom, które przed laty przeszły na nią w związku z koniecznością opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem wymagającym stałej opieki. Zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych obecnie świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeśli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego.

- Wnoszę o odroczenie prac komisji z trzech powodów. Należy zmienić termin wejścia w życie art. 3 ustawy (miał to być 1 stycznia br. – przyp. red.) i zaktualizować Ocenę Skutków Regulacji. Po drugie zakres grupy, którego dotyczy petycja, jest bardzo wąski, po trzecie wpływają pytania, które należy przekierować do ministerstwa, np. ile osób pobiera świadczenie pielęgnacyjne, ile z tych dzieci jest w wieku do 18 roku życia, ile jest osób uprawnionych do renty socjalnej – argumentował senator sprawozdawca Łukasz Mikołajczyk (PiS).

Podobne było stanowisko Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS).

- To wsparcie powinno być uregulowane, ale w oparciu o reformę systemu orzecznictwa. To dotyczy bardzo wąskiej grupy ok. 30 tys. osób, a są przecież także emeryci, renciści, którzy także opiekują się niepełnosprawnym dzieckiem i także mają niższe świadczenia. Wpływają również petycje dotyczące tych grup. Poza tym za odroczeniem przemawia wcześniejsza realizacja wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r., który orzekł, że niezgodne z konstytucją jest różnicowanie opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych. Wprowadzenie tej regulacji pogłębia to zróżnicowanie – mówił Olgierd Podgórski, dyrektor Departamentu Polityki Rodzinnej w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

„Zerowa wiarygodność”

Senatorowie opozycji byli przeciwni odroczeniu obrad Komisji.

- Generalnie ustawa budzi mój opór, bo opieka  nad osobami niesamodzielnymi powinna być związana z odrębnym świadczeniem wynikającym z tego, że ktoś taką opiekę podejmuje, a nie ze świadczeniem wyrównawczym. W tym sensie ta ustawa będzie zaburzać jakiekolwiek rozwiązania systemowe – mówił senator Mieczysław Augustyn (PO). – Ale absolutnie zgadzam się, że jest to gra uników. Dowody? Senat wypracował właśnie rozwiązania systemowe dotyczące wprowadzenia czeku opiekuńczego, a rząd i reszta bez kierowania do komisji w maju odrzuciła to rozwiązanie. Jednocześnie nie realizuje się wyroku TK. Wiarygodność ministerstwa w tym zakresie jest zerowa.

Na podstawie danych z ZUS widać, że maleje liczba osób pobierających emeryturę EWK. W 2018 r. pobierało ją 34,6 tys. osób, a liczba osób, których emerytura była niższa niż świadczenie pielęgnacyjne wynosiła 28,3 tys. osób. Ok. 177,5 mln zł miałoby wynieść wyrównanie emerytury EWK do wysokości świadczenia pielęgnacyjnego w 2019 r.