Biznes z duszą

Społeczna odpowiedzialność biznesu (Corporate Social Responsibility – CSR) to takie zarządzanie firmą, kiedy podczas podejmowania decyzji biznesowych bierze się pod uwagę także ich wpływ na niebiznesowe otoczenie firmy: środowisko naturalne, ludzi wewnątrz i poza firmą, a nawet na zwierzęta. CSR oznacza szeroki wachlarz działań: od wypełniania wymogów prawnych wobec wszystkich interesariuszy, przez programy społecznego zaangażowania, po projekty ekologiczne.

Skupimy się na dwóch działaniach, według mnie, istotnych z punktu widzenia osób niepełnosprawnych: na zarządzaniu różnorodnością i społecznym zaangażowaniu adresowanym do organizacji wspierających osoby niepełnosprawne. Pierwsze z nich służy budowaniu kapitału ludzkiego, drugie m– kapitału społecznego firmy.

Najpierw pracownik
Zarządzanie różnorodnością oznacza taką politykę personalną (HR), która uwzględnia zatrudnianie i pracę wszystkich osób spełniających kryteria niezbędnych kwalifikacji lub umiejętności. Przez różnorodność rozumiane są tu wszystkie aspekty, w których ludzie się różnią i są podobni, zarówno te widoczne, jak: płeć, wiek, rasa, jak i niewidoczne: orientacja seksualna, pochodzenie etniczne, (nie)pełnosprawność, umiejętności, wykształcenie, doświadczenie zawodowe, postawy życiowe, styl życia, styl uczenia się itp.
 
Istnieje wiele powodów, dla których różnorodność i tworzenie przyjaznego dla wszystkich środowiska pracy uznawane są współcześnie za niezbędne w różnych gałęziach biznesu. Przyjazne dla wszystkich środowisko to takie, które oferuje pełną wyzwań pracę, w którym pracownicy są cenieni za swój wkład w działanie firmy i mają zapewnioną możliwość awansu, gdzie każdy traktowany jest z szacunkiem i poszanowaniem godności.

Najbardziej utalentowane osoby czują się najlepiej w zróżnicowanym i stymulującym środowisku pracy. Firma odpowiedzialna społecznie wie, że ludzie są jej największym zasobem, stara się więc stworzyć warunki, w których wszyscy pracownicy będą w pełni wykorzystywali swoje możliwości. Wykorzystanie różnorodności pracowników pomaga także zrozumieć i wychodzić naprzeciw zmieniającym się potrzebom klientów.

Instytut Spraw Publicznych przeprowadził badanie, w którym wzięło udział 615 przedsiębiorców z rynku otwartego, zatrudniających od 25 do powyżej 250 pracowników. Z badania ISP wynika, że na rynku pracy dla osób z niepełnosprawnością aktywniejsze są firmy duże, o stabilnej i silnej pozycji rynkowej i kondycji ekonomicznej. Mają one mniejsze trudności z dostosowaniem miejsc pracy oraz pomieszczeń. Sprawniej radzą sobie z formalnościami związanymi z zatrudnieniem osób z niepełnosprawnością, a także z wykorzystaniem obecnego systemu dofinansowania. Małe i średnie przedsiębiorstwa nie są już tak otwarte na pracowników z niepełnosprawnością. Postulują zwiększenie
pomocy materialnej, uproszczenie procedur administracyjnych i lepsze dostosowania systemu wsparcia do ich specyfiki.

Coraz więcej jednak firm i instytucji zatrudnia osoby niepełnosprawne: do nich kieruje ogłoszenia sieć delikatesów "Piotr i Paweł"; zatrudniają je także urzędy, np. Kancelaria Sejmu. Są firmy, które zatrudniają niepełnosprawnych na "zwykłych" zasadach, nie wykorzystują przysługujących im z tego tytułu ulg, dopłat i dofinansowań (Gadu-gadu) i nie nagłaśniają tego faktu w komunikowaniu na temat społecznej odpowiedzialności.

Liderzy dobroczynności
Wspieranie organizacji społecznych, w tym także organizacji działających na rzecz niepełnosprawnych jest jedną z form społecznego zaangażowania przedsiębiorstw (Corporate Community Involvement – CCI). Uruchamianie programów społecznych, często we współpracy z doświadczonymi organizacjami pozarządowymi spotyka się z coraz większym uznaniem i zainteresowaniem przedsiębiorców. Dla firmy zmierzanie w kierunku społecznego zaangażowania wiąże się ze znacznymi oszczędnościami i ogromną korzyścią w postaci zbudowania kapitału społecznego. Jak bardzo inspirująca dla firm może być idea społecznej odpowiedzialności i społecznego zaangażowania biznesu, mogą świadczyć przykłady przedsięwzięć i projektów zrealizowanych przez firmy nagrodzone w Konkursie o tytuł "Dobroczyńca Roku".

Firma Cargill z Bielan Wrocławskich od lat współpracuje z Fundacją "Pomóżmy Dzieciom Niepełnosprawnym w Wierzbicach"; firma realizuje program wolontariatu pracowniczego, pracownicy bezpośrednio kontaktują się z niepełnosprawnymi podopiecznymi Fundacji i im pomagają. Ponadto firma dofinansowała remont i zakup sprzętu do Sali Doświadczania Świata, która jest pomocna przy rehabilitacji i rewalidacji dzieci z wieloraką niepełnosprawnością oraz przy remoncie pomieszczeń wykorzystywanych do zajęć z zakresu integracji sensorycznej. Sfinansowana została renowacja placu zabaw dla dzieci; darowizny są przeznaczane także na organizację transportu i zajęć sportowych dla niepełnosprawnych dzieci.

W działania mające na celu usprawnienie i ułatwienie życia osobom niepełnosprawnym angażuje się także Telekomunikacja Polska S.A. Ostatnim znaczącym jej przedsięwzięciem jest stworzenie programu b-Link, który umożliwia korzystanie z komputera osobom niepełnosprawnym ruchowo, wyłącznie za pomocą mrugnięć powiekami. Korzystanie z komputera za pomocą b-Link nie wymaga zdolności technicznych ani skomplikowanego sprzętu, wystarczy komputer i kamera internetowa. Przy podłączaniu i ustawieniu kamery, a także instalacji programu b-Link niezbędna jest pomoc osoby sprawnej. Później osoba niepełnosprawna może już samodzielnie korzystać z programu. Program b-Link, jak również film instruktażowy ułatwiający instalację i rozpoczęcie korzystania są dostępne bezpłatnie na stronach internetowych TP i Orange.

TP S.A. realizuje swoją strategię społecznego zaangażowania także poprzez działania Fundacji Orange, która wspiera, między innymi, Fundację Synapsis działającą na rzecz osób dotkniętych autyzmem. Dzięki Fundacji Orange uruchomione zostało pierwsze w woj. mazowieckim niepubliczne przedszkole dla dzieci z autyzmem. Jego celem jest doprowadzenie do takiej poprawy stanu zdrowia dziecka, aby mogło w przyszłości samodzielnie lub z minimalnym wsparciem kontynuować edukację w placówkach
masowych lub integracyjnych.

Fundacja Orange wspomogła też budowę ośrodka i udzieliła wsparcia finansowego specjalnemu przedstawieniu teatralnemu z udziałem Krystyny Jandy, które uświadomiło społeczeństwu znaczenie problemu, jakim jest autyzm. Fundacja jest głównym sponsorem cyklicznych Społecznych Rajdów Rowerowych
na Rzecz Osób z Autyzmem.

W trosce o innych
Idea społecznej odpowiedzialności biznesu, a szczególnie zarządzanie różnorodnością i społeczne zaangażowanie biznesu, mogą służyć współpracy środowiska osób niepełnosprawnych i organizacji biznesowych. Niesie ona obustronne korzyści: budowanie przewagi konkurencyjnej poprzez tworzenie kapitału ludzkiego i społecznego firm, a z drugiej strony tworzenie nowych miejsc pracy na otwartym rynku dla osób niepełnosprawnych, wspieranie organizacji osób niepełnosprawnych, a także wdrażanie innowacyjnych pomysłów i projektów ułatwiających lub umożliwiające im pracę i codzienne funkcjonowanie w społeczeństwie.

Autor tekstu – Paweł Łukasiak - jest prezesem Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce.

Artykuł powstał w ramach projektu "Kampania informacyjna – Sprawni w pracy", współfinansowego ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy.