Wzornictwo na rzecz osób niepełnosprawnych – konferencja Instytutu Wzornictwa Przemysłowego

Instytut Wzornictwa Przemysłowego 15 października 2003 zorganizował Konferencję, podczas której zaprezentowano program wzornictwa na rzecz osób niepełnosprawnych pod hasłem "Nic o nas bez nas".

Halina Walter, dyrektor IWP zwróciła w trakcie spotkania uwagę na szczególne potrzeby osób niepełnosprawnych wynikające z ich ograniczeń oraz na konieczność wyrównywania szans w taki sposób, aby każda osoba mogła w pełni funkcjonować w życiu społecznym.

Piotr Pawłowski podkreślił, że żaden projekt nie powinien zawierać szczególnych dostosowań dla osób niepełnosprawnych, ale powinien być tak zrealizowany, aby każdy mógł z niego korzystać, niezależnie od stopnia sprawności organizmu.

Prof. Ewa Nowak oraz dr Alicja Mirowska-Skalska zaprezentowały dorobek IWP w zakresie projektowania na rzecz osób niepełnosprawnych. Instytut przygotował do tej pory wiele projektów, aby poprawić standard życia osób niepełnosprawnych.
Opracowany został "Atlas antropometryczny" - zbiór projektowych zasad ergonomii, według których należy prawidłowo organizować przestrzeń mieszkalną i publiczną, aby, poprzez dostosowanie do indywidualnych predyspozycji organizmu, poprawić standard życia osób niepełnosprawnych. Wcześniej Instytut wydał serię zeszytów "Vademecum projektanta", które zawierały wytyczne odnośnie do odzieży, sprzętu rehabilitacyjnego, przestrzeni mieszkalnej i publicznej.
Instytut przygotował także projekty wyposażenia wnętrz eksperymentalnych mieszkań integracyjnych na warszawskim osiedlu Sadyba. Do dziś przy ul. Korczyńskiej funkcjonuje ośrodek rehabilitacyjny dla osób niepełnosprawnych.

Powstały również m.in. zestawy mebli integracyjnych przystosowane zarówno dla osób pełnosprawnych, jak i dla osób niewidomych, kolekcje funkcjonalnych ubrań dla osób poruszających się na wózkach, jak i dla osób niewidomych ze specjalnymi kieszeniami i zapięciami oraz, przy współpracy z Fundacją Aktywnej Rehabilitacji, zaprojektowano i wdrożono do produkcji wózki typu AKTIV. IWP współpracował także z Fundacją Dom Dostępny przy opracowaniu poradnika "ABC mieszkania bez barier".

Prezes Fundacji Fuga Mundi, Marek Piasecki, w swoim wystąpieniu przedstawił przeszkody bariery zarówno mentalne, jak i architektoniczne z jakimi spotykają się na co dzień osoby niepełnosprawne. Pokazał np. fotografie całkowicie dostosowanej budki telefonicznej z centrum Lublina, która jednak jest poza zasięgiem osób poruszających się wózkach, ponieważ prowadzą do niej schody. Przedstawił także zdjęcia osób niepełnosprawnych, które bardzo aktywnie spędzają czas np. żeglują lub uprawiają turystykę górską na wózku, bo otrzymali pomoc w redukowaniu barier.

W trakcie spotkania można było obejrzeć prezentację projektów studentów i absolwentów ASP w Gdańsku. Wśród przedstawionych przedmiotów znalazły się: specjalna słuchawka telefonu, która sama "trzyma się" ucha, zegarek z czytnikiem brajlowskim dla osób niewidomych, pionizator-chodzik, koszyk na duże zakupy doczepiany do wózka, prysznic z wieloma strumieniami wody. Największym zainteresowaniem publiczności cieszył się natomiast rower z dołączaną przyczepką, dzięki której na wspólną przejażdżkę można się wybrać z osobą na wózku. Przyczepkę można w bardzo prosty sposób dołączyć do każdego typu roweru.

Maria Pietrusza-Budzyńska i Elżbieta Szadura-Urbańska poruszyły problem potrzeb estetycznych osób niepełnosprawnych. Opowiadały o swoich doświadczeniach z grupą osób z upośledzeniem umysłowym w trakcie zajęć teatroterapii. Podkreśliły, że osoby z upośledzeniem umysłowym mają takie same potrzeby estetyczne jak wszyscy inni ludzie. Starały się one na swoich zajęciach przełamywać stereotyp społeczny osoby niepełnosprawnej, która jest zaniedbana, niemodnie ubrana, często brudna. Ich prace z grupą teatralną dowiodły, że zwłaszcza kobiety, które są zadbane, umalowane, ładnie ubrane czują się o wiele lepiej, mają większą pewność siebie i są pozytywniej postrzegane społecznie pomimo niepełnosprawności. Pokazano reportaż z pokazu mody realizowanego przez tę grupę, który zorganizowano nie po to, aby zaprezentować kolekcję ubrań, ale jako manifest istnienia potrzeb estetycznych u osób niepełnosprawnych.

Niestety większość przedstawionych w trakcie konferencji pomysłów i projektów nie wzbudza zainteresowania ani u producentów, ani u odbiorców, głównie z powodów finansowych. Obecny na konferencji dyrektor Biura Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych, Adam Gwiazdowicz, obiecał zastanowić się nad tym, co może zrobić administracja publiczna, aby wdrożyć pomysły do produkcji masowej.

W konferencji wzięli udział przedstawiciele znaczących organizacji działających na rzecz niepełnosprawnych m.in. Sylwester Peryt, prezes Polskiego Związku Niewidomych, Krystyna Mrugalska, prezes Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym.

Końcowym punktem programu było przedstawienie teatralne "Dell' arte dla..." w wykonaniu uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej przy Teatrze J. Osterwy w Lublinie, pod kierunkiem Marii Budzyńskiej.

Patronem medialnym konferencji był magazyn "Integracja".
Konferencja zorganizowana została w ramach obchodów Europejskiego Roku Osób Niepełnosprawnych 2003

Autor: Anna Jastrzębska