Czy trzeba rezygnować ze świadczenia pielęgnacyjnego i przechodzić na emeryturę?

W ostatnim czasie dzwonią do naszej redakcji rodzice dzieci z niepełnosprawnością, którzy w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego wysyłani są przez urzędników do ZUS, by występowali o ustalenie emerytury. Urzędnicy twierdzą, że w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego nie będzie już opiekunom wypłacane świadczenie pielęgnacyjne. Jak się okazuje, nie mają racji.

Zapytaliśmy odpowiednie instytucje, czy osoba otrzymująca świadczenie pielęgnacyjne jest w myśl przepisów zobowiązana do wystąpienia do ZUS o ustalenie prawa do emerytury, a co za tym idzie – rezygnacji z pobierania ww. świadczenia? Sprawa jest dla wielu osób istotna z prostej przyczyny. Otóż świadczenie pielęgnacyjne to obecnie 1406 zł na rękę, a kwoty emerytur często są niższe, zwłaszcza rodziców, którzy poświęcili karierę zawodową na rzecz opieki nad dzieckiem z niepełnosprawnością.

Ubezpieczony sam decyduje

W Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) poinformowano nas, że ustawa emerytalna nie nakłada na ubezpieczonych obowiązku wystąpienia z wnioskiem o przyznanie emerytury.

„Art. 116 ustawy emerytalnej określa, że postępowanie w sprawie świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego – napisał nam Radosław Milczarski z ZUS. – Ubezpieczeni sami decydują, kiedy chcą skorzystać z uprawnień emerytalnych, czy od osiągnięcia wieku emerytalnego, czy później, bo ma to wpływ na wysokość emerytury”.

Wyjątek to osoby, które w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego są uprawnione do renty z tytułu niezdolności do pracy.

„W takim przypadku Zakład jest zobowiązany przyznać emeryturę z urzędu (bez wniosku osoby zainteresowanej)” – podkreślił przedstawiciel ZUS.

Jednak te osoby i tak nie są uprawnione do świadczenia pielęgnacyjnego (patrz niżej).

Bezprawne działanie

Rodzic dziecka z niepełnosprawnością nie ma więc obowiązku występować o ustalenie emerytury. Czy jednak po osiągnięciu wieku emerytalnego może w dalszym ciągu pobierać świadczenie pielęgnacyjne? No i czy organ wypłacający świadczenia rodzinne, m.in. świadczenie pielęgnacyjne, może żądać od opiekuna wystąpienia do ZUS o ustalenie prawa do emerytury?

Odpowiedzi na te pytania otrzymaliśmy z Biura Promocji i Mediów Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Jak się dowiedzieliśmy, przepisy Ustawy o świadczeniach rodzinnych „nie zawierają i nigdy nie zawierały regulacji, które uniemożliwiałby dalsze pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego przez osobę, która ukończyła określony wiek. Samo ukończenie określonego odrębnymi przepisami wieku (który np. uprawnia osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne do złożenia wniosku o emeryturę) nie powoduje zatem utraty prawa do tego świadczenia”.

Ministerstwo poinformowało także, że ustawa nie nakazuje osobie otrzymującej świadczenie pielęgnacyjne złożenia wniosku o emeryturę.

„Żaden organ wypłacający świadczenie pielęgnacyjne nie ma prawa żądać od osoby otrzymującej to świadczenie, aby zrezygnowała z niego i wystąpiła do organu emerytalno-rentowego z wnioskiem o emeryturę/rentę. Takie działanie jest bezprawne” – nie pozostawia złudzeń resort rodziny.

Emerytura prawem, nie obowiązkiem

Ministerstwo przypomina jednocześnie, że nie można ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne, jeśli ma się już ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przed­emerytalnego.

Czym jest „ustalone prawo do emerytury”?

„Dana osoba ma ustalone prawo do ww. świadczenia emerytalno-rentowego od dnia, w którym legitymuje się ważną i ostateczną decyzją administracyjną przyznającą takie świadczenie” – tłumaczy resort rodziny.

I podsumowuje:

„Ubieganie się przez daną osobę o emeryturę lub rentę to prawo, a nie obowiązek tej osoby. Powyższe dotyczy również prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku dla opiekuna”.