Windą do nieba. Prawo człowieka do pracy

Z radością informujemy, że zaproszenie na łamy magazynu „Integracja” i portalu Niepelnosprawni.pl przyjęły ciekawe, wybitne, niebanalne i cenione osoby z naszego środowiska. Będą komentować bieżące wydarzenia, palące problemy, a także zwyczajne i niezwyczajne sytuacje. W tym zacnym gronie znalazł się m.in. dr Bawer Aondo-Akaa, laureat publiczności w konkursie „Człowiek bez barier 2016”, który pod hasłem „Windą do nieba” podzielił się swoimi przemyśleniami na temat pracy. Zapraszamy do lektury i komentowania!

Rozważając zagadnienie pracy człowieka, najczęściej mówimy o jej ekonomicznym i społecznym wymiarze. Jako teolog nie mogę przejść obok tego obojętnie, i dlatego chcę poruszyć aspekt duchowy wymiaru pracy.

Z definicji za pracę uważa się „ogół świadomie wykonywanych czynności, podejmowanych działań, których celem jest wytworzenie określonych dóbr materialnych lub kulturalnych, warunkujących egzystencję i rozwój społeczeństwa; zajęcie, zatrudnienie, wykonywany zawód”. Z kolei Jan Paweł II przypomina w encyklice Laborem exercens, że chrześcijanie za pracę uznają „każdą działalność, jaką człowiek spełnia, bez względu na jej charakter i okoliczności, to znaczy każdą działalność człowieka, do jakiej jest zdolny i dysponowany poprzez samą swoją naturę, poprzez samo człowieczeństwo”. Bardzo ważnym elementem ujęcia tematu przez Jana Pawła II jest fakt, że praca nie jest tożsama z maksymalną możliwą produktywnością, nastawieniem na realizację celów oraz nawet – otrzymywaniem za nią wynagrodzenia.

Co Biblia mówi na temat pracy?

W Piśmie Świętym praca jest tak oczywista, że autorzy natchnieni nie podejmują szczegółowych rozważań na jej temat, a sam Dekalog i przykazania mojżeszowe wprost nie odnoszą się do niej. Wspominają jednak o obowiązku świętowania szabatu, czyli dnia wolnego od pracy: „Pamiętaj o dniu szabatu, aby go uświęcić. Sześć dni będziesz pracować i wykonywać wszystkie twe zajęcia. Dzień zaś siódmy jest szabatem ku czci Pana, Boga twego. Nie możesz przeto w dniu tym wykonywać żadnej pracy ani ty sam, ani syn twój, ani twoja córka, ani twój niewolnik, ani twoja niewolnica, ani twoje bydło, ani cudzoziemiec, który mieszka pośród twych bram. W sześciu dniach bowiem uczynił Pan niebo, ziemię, morze oraz wszystko, co jest w nich, w siódmym zaś dniu odpoczął. Dlatego pobłogosławił Pan dzień szabatu i uznał go za święty” (Wj 20, 8–11).

W ten sposób autorzy natchnieni pośrednio ukazują pracę jako coś oczywistego, co nie potrzebuje dodatkowej argumentacji czy uzasadnienia. Chętnie jednak wspominają o wykonywanych przez ludzi zawodach, ukazując na kartach swoich ksiąg między innymi pasterzy, żniwiarzy czy rybaków.

Bądź człowiekiem w pracy

Najważniejsze wnioski, wynikające z tej podstawowej wiedzy, czym jest praca, dotyczą faktu, że jest ona sprawą uniwersalną. Praca dotyczy każdego człowieka. Nie jest przywilejem nadawanym przez kogoś, jest podstawą ludzkiej egzystencji, a każdy, kto tylko może ją podejmować, powinien to robić. Nikt też nie ma prawa zabraniać czy utrudniać innym wykonywania pracy. Trud, który wynika z podejmowania pracy, nie zwalnia nas z obowiązku jej wykonywania – bowiem wtedy na nasze utrzymanie muszą pracować jeszcze ciężej inni ludzie.

Założenia te są oczywiście w pewien sposób idealne – nasza ludzka natura jest zaś niedoskonała. Nie powinno to jednak powodować bierności, rezygnacji z pracy lub jej poszukiwania – niezależnie od różnorodnych warunków zewnętrznych, praca dla każdego człowieka (w tym również niepełnosprawnego!) powinna być podstawową formą egzystencji, a w miarę możliwości – również źródłem utrzymania.

Dr Bawer Aondo-Akaa 32-letni doktor teologii z Krakowa, pracownik Klubu Jagiellońskiego i pisma „Pressje”. Ma czterokończynowe porażenie mózgowe. Jest ambasadorem Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Pracował przy organizacji Światowych Dni Młodzieży 2016, członek ZHR, wolontariusz Szlachetnej Paczki, finalista Konkursu „Człowiek bez barier 2016”, żonaty.