Zanim wybierzesz turnus rehabilitacyjny

Tym, którzy po raz pierwszy zamierzają wyjechać na turnus rehabilitacyjny i skorzystać z dofinansowania PFRON podpowiadamy, a systematycznym bywalcom przypominamy.
 
Turnus rehabilitacyjny to jedna z form aktywnej rehabilitacji połączona z wypoczynkiem. Jego głównym celem jest poprawa kondycji psychofizycznej uczestników, a także rozwijanie ich tzw. kompetencji społecznych – np. wyrobienie życiowej zaradności. Program turnusu zawiera elementy rehabilitacji dostosowane do schorzeń uczestników oraz zajęcia sportowe, rekreacyjne, kulturalne itp. Turnusy odbywają się w kraju, stacjonarnie – chyba, że ich program uzasadnia przenosiny na inne miejsce, także za granicę (np. obóz żeglarski lub wędrowny). Trwają min. 14 i maks. 21 dni. Biorą w nich udział grupy po min. 20 osób.

Pod żagle czy na kurs samoobrony?
Wybierając turnus zwróć uwagę przede wszystkim na to, dla kogo jest przeznaczony. Zgodnie z nowymi zasadami turnusy organizuje się dla osób „o zbliżonych potrzebach, wynikających w szczególności z ich wieku lub rodzaju niepełnosprawności albo rodzaju schorzeń lub dysfunkcji”. Wyróżnia się zatem turnusy dla osób z: dysfunkcją narządów: ruchu (oddzielnie dla poruszających się na wózkach!), słuchu, wzroku; niepełnosprawnością intelektualną; chorobami psychicznymi; epilepsją; schorzeniami układu krążenia i innymi – np. zaburzeniami głosu i mowy, chorobami neurologicznymi, układu oddechowego, pokarmowego, moczowo–płciowego itd.

Wybierając turnus, zapoznaj się dokładnie z jego programem. Wyjeżdżasz po to, aby poprawić swoje zdrowie, ale możesz przy okazji poznać nowy sport czy interesujące hobby. Zgodnie z oficjalną klasyfikacją, w ofercie na rok 2009 znajdziesz turnusy:
- rekreacyjno-sportowe i sportowe, np. obozy narciarskie, spływy kajakowe, zloty miłośników brydża, tenisa stołowego, tańca sportowego lub hippiki itp.;
- szkoleniowe, np. z kursem nauki jazdy autem, pływania, jazdy konnej, wędkarstwa, ale też komputerowym, pierwszej pomocy, języka migowego, jogi, gotowania, dietetyki, garncarstwa itp.;
- psychoterapeutyczne, z terapią grupową i indywidualną;
- rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, np. połączone z plenerami malarskimi lub rzeźbiarskimi, warsztatami muzycznymi, teatralnymi, ekologicznymi, fotograficznymi, zajęciami z haftu, ceramiki itp.;
- nauki niezależnego funkcjonowania z niepełnosprawnością, np. nauki poruszania się na wózku, w niedostosowanej zabudowie, czy samoobsługi lub samodzielnego wykonywania prac domowych itp.

Każdy może pojechać na turnus!
Pod warunkiem, że jest osobą z niepełnosprawnością i posiada ważne orzeczenie wydane przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności lub orzeczenie równoważne – np. o niezdolności do pracy z ZUS-u.

Na turnus kieruje lekarz
Nie może zabronić ci wyjazdu – chyba, że nie pozwala na to twój stan zdrowia czy np. konieczność hospitalizacji. Powinien natomiast podpowiedzieć ci, jaki program turnusu będzie dla ciebie najlepszy. Jeśli ubiegasz się o dofinansowanie wyjazdu ze środków PFRON, lekarz, pod którego jesteś opieką, musi wypisać odpowiedni wniosek, który dostarczysz do powiatowego centrum pomocy. Podczas turnusu dwukrotnie przejdziesz badania lekarskie - na jego początku i na końcu. W czasie pierwszego powinieneś przekazać tamtejszemu lekarzowi informację o stanie zdrowia, którą też wypełnia twój lekarz. Informacja nie może być starsza niż trzy miesiące od daty rozpoczęcia turnusu.

Ale to ty wybierasz miejsce i organizatora turnusu
Szczegółową ofertę znajdziesz w internecie, np. www.turnusy.rehabilitacyjne.pl, www.a1polska.pl, www.kcotr.pl, www.patrona.com.pl lub na stronach uzdrowisk i sanatoriów, w Powiatowych Centrach Pomocy Rodzinie, w lokalnych organizacjach pozarządowych, w specjalistycznych placówkach zajmujących się osobami z niepełnosprawnością i chorymi, urzędach gmin, organizacjach turystycznych – np. PTTK, w harcerstwie i szkołach integracyjnych oraz w organizacjach kościelnych – np. Caritas. Skorzystaj z porady swojego rehabilitanta, ale też osób, które brały udział w turnusach. Niestety nie zawsze piękne zdjęcie z katalogu i zapierający dech w piersiach opis pokrywają się z tym, co faktycznie oferuje organizator. Dotyczy to zwłaszcza warunków pobytu i form dostosowania budynków do różnych dysfunkcji.

Jeśli ubiegasz się o dofinansowanie ze środków PFRON, wybierając turnus pamiętaj, że:
1. Musi on być zgodny z zaleceniami, które twój lekarz wpisał we wniosku – poradź się go w tej sprawie, może wskaże ci ośrodek, który sprawdzili i polecają inni jego pacjenci; 2. UWAGA! Wybrany ośrodek musi być dostosowany do twojej dysfunkcji lub specjalizować się w leczeniu twojego schorzenia, a także posiadać wpis do REJESTRU ORGANIZATORÓW TURNUSÓW. Aby go uzyskać, organizator zobowiązany jest spełnić ścisłe wymogi. Ośrodek musi spełniać określone standardy – np. baza noclegowa i żywieniowa dla min. 20 osób, gabinet lekarski lub zabiegowy, odpowiednie zaplecze do aktywnej rehabilitacji, infrastruktura przystosowana do określonej niepełnosprawności czy schorzenia. Organizator musi zapewnić odpowiedni program zajęć indywidualnych i grupowych, kadrę - w zależności od rodzaju turnusu i dysfunkcji uczestników (np. specjalista ds. rehabilitacji ruchowej, specjalista ds. rekreacji, pedagog, psycholog, psychiatra czy tłumacz języka migowego) - oraz stałą opiekę lekarską i pielęgniarską. Wpisu do rejestru oraz kontroli ośrodków i organizatorów tam wpisanych dokonuje wojewoda. Rejestr krajowy - www.ebon.mps.gov.pl. Możesz wybrać ośrodek spoza rejestru tylko wtedy, gdy turnus jest organizowany w formie niestacjonarnej – np. obóz żeglarski lub wędrowny.

Wyjazd „z PRFON-em”
Z turnusami jak z wczasami - jeśli pokryjesz cały ich koszt z własnej kieszeni, to możesz pojechać na tyle turnusów, ile ci się spodoba. Ale faktycznie tylko raz na dwa lata masz szansę otrzymać dofinansowanie na wyjazd turnusowy z PFRON. Jakie warunki musi spełnić osoba, która w ogóle może ubiegać się o takie wsparcie? 1. Jest dorosła lub jest dzieckiem do 16 lat. 2. Ma skierowanie od swojego lekarza. 3. W roku, w którym ubiega się o dofinansowanie, nie otrzymała środków na ten cel. 4. Nie będzie pełniła podczas turnusu funkcji członka kadry ani opiekuna uczestnika. 5. Wybrała turnus, który odbywa się w ośrodku wpisanym do specjalnego rejestru. 6. Przedstawi na turnusie informację o stanie zdrowia wystawioną przez lekarza, który się nią opiekuje. 7. Złożyła oświadczenie o wysokości dochodu i liczbie osób we wspólnym gospodarstwie domowym – dofinansowanie mogą otrzymać ci, których dochód nie przekracza 50 proc. przeciętnego, krajowego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym lub 65 proc. przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej. Uwaga! Jeśli turnus jest całkowicie lub w części finansowany z innych środków publicznych – np. NFZ - nie możesz ubiegać się o wsparcie z PFRON.

Ile z kasy PFRON na turnus?
Wysokość dofinansowania turnusu z PFRON wynosi w 2009 r.:
- 27 proc. przeciętnego wynagrodzenia (p.w.) - dla osoby niepełnosprawnej w stopniu znacznym, niepełnosprawnej do 16 lat oraz niepełnosprawnej od 16 do 24 lat uczącej się i niepracującej, bez względu na stopień niepełnosprawności;
- 25 proc. p.w. - dla osoby niepełnosprawnej w stopniu umiarkowanym;
- 23 proc. p.w. - dla osoby niepełnosprawnej w stopniu lekkim;
- 18 proc. p.w. - dla opiekuna osoby niepełnosprawnej, dla osoby niepełnosprawnej zatrudnionej w zakładzie pracy chronionej niezależnie od stopnia niepełnosprawności.
Jak już wspominaliśmy, kwoty te mogą zostać obniżone o 20 proc. p.w., ale też – w szczególnie trudnej i odpowiednio udokumentowanej sytuacji życiowej wnioskodawcy - podwyższone do 35 proc. p.w. Decyzję podejmuje centrum pomocy w danym powiecie.

Samodzielnie czy z opiekunem?
Na turnus możesz pojechać z opiekunem. Sprawa jest prosta, gdy to on sam lub ty za niego pokrywasz cały koszt pobytu. Możesz też starać się o dofinansowanie jego wyjazdu ze środków PFRON, ale tylko wtedy, gdy taką potrzebę widzi twój lekarz i jeszcze ją odpowiednio uzasadni. Pamiętaj, że w takim wypadku opiekun również musi spełniać określone wymagania: - ukończył 16 lat; jest członkiem twojej rodziny i mieszaka z tobą; sam nie wymaga pomocy innych; nie jest członkiem kadry turnusowej. Dofinansowanie wynosi 18 proc. p.w. Może być zwiększone do 35 proc. p.w. - jeśli opiekun mieszka z tobą we wspólnym gospodarstwie domowym i spełniacie kryterium dochodowe lub gdy ty płacisz całą kwotę za jego pobyt na turnusie.

Kiedy składać wniosek o dofinansowanie z PFRON?
Teoretycznie – przez cały rok. Praktycznie – trzeba to zrobić w styczniu, lutym, aby mieć szansę na pozytywne rozpatrzenie wniosku.

Jak ubiegać się o dofinansowanie z PFRON?
1. Sprawdź, jaka instytucja w twoim powiecie dysponuje środkami PFRON na dofinansowywanie przedsięwzięć na rzecz osób z niepełnosprawnością. Najczęściej są to Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie lub Miejskie Ośrodki Pomocy Rodzinie. Ich wykaz znajdziesz na www.niepelnosprawni.pl, lub zapytaj o to w swoim urzędzie gminy.
2. W centrum pomocy złóż (sam, przez rodzica, opiekuna lub organizatora turnusu) dokumenty (formularze dostępne w centrum pomocy): - wniosek o przyznanie dofinansowania; wniosek/skierowanie od lekarza, który się tobą opiekuje (uwaga! ważny jest tylko 3 miesiące!); ewentualnie wskazanie lekarza, że podczas turnusu potrzebujesz opiekuna; kserokopię swojego orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia równoważnego – np. z ZUS o niezdolności do pracy; dokument potwierdzający twoje dochody – np. odcinek renty, oświadczenie o zarobkach z zakładu pracy.
3. Poczekaj na informację z centrum pomocy – w ciągu 10 dni od daty złożenia wniosku może poprosić się o doniesienie brakujących dokumentów lub ich ponowne wypełnienie, jeśli zrobiłeś to źle. Na poprawki masz 30 dni. Jeśli się spóźnisz – twój wniosek przepadnie.
4. Na rozpatrzenie wniosku – przyznanie bądź niedofinansowania – centrum pomocy ma 30 dni. Gdy podejmie decyzję, w ciągu 7 dni prześle ci odpowiednie pismo.
5. Jeśli dostaniesz wsparcie, musisz w ciągu 30 dni (i nie później niż na 21 dni przed rozpoczęciem turnusu) poinformować centrum pomocy – na specjalnym druku – o turnusie, na który chcesz wyjechać.
6. Centrum sprawdza czy turnus spełnia wymagania formalne. Jeśli organizator potwierdzi, że możesz wziąć w nim udział, na 14 dni przed rozpoczęciem turnusu, centrum przekazuje mu dofinansowanie.

Gdzie jeszcze szukać pieniędzy na wyjazd rehabilitacyjny?
W związku z kryzysem, instytucji i firm chętnych do udzielania wsparcia finansowego jest coraz mniej. Są wprawdzie miejsca, do których warto zapukać: w swoim zakładzie pracy – może ma fundusz socjalny i udziela swoim pracownikom pożyczek bezzwrotnych lub zwrotnych, w organizacjach pozarządowych, które zajmują się organizacją turnusów lub udzielają dofinansowania na taki cel. Spodziewaj się jednak, że koszt wyjazdu na turnus będziesz musiał w większej części lub całkowicie pokryć sam.

Dodatkowy urlop na turnus
Jeśli: - jesteś zatrudniony na umowie o pracę, masz orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym lub znacznym i powiadomiłeś o tym pracodawcę (!), nie reprezentujesz grupy zawodowej, której przysługuje urlop dłuższy niż 26 dni – np. nauczyciele, to masz prawo do dodatkowych 10 dni urlopu wypoczynkowego oraz dodatkowego urlopu przeznaczonego wyłącznie na wyjazd na turnus rehabilitacyjny, który pracodawca przydziela na podstawie wniosku/skierowania na turnus wystawionego przez lekarza. Jeśli chcesz za te dni otrzymać wynagrodzenie – musisz również dostarczyć do firmy dokument potwierdzający, że brałeś udział w turnusie. Uwaga! Dodatkowy urlop i ten na wyjazd rehabilitacyjny nie mogą razem przekroczyć 21 dni!

 
Informacje pochodzą z m.in.:
- Warszawskiego Centrum Pomocy Rodzinie – www.scon.waw.pl,
- rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 15 listopada 2007r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych (Dz. U. z dnia 11 grudnia 2007).

Konsultacja merytoryczna: Agata Łuzdowska, dyrektor Warszawskiego Centrum Pomocy Rodzinie.