Pracodawca chce wiedzieć, kto ma orzeczenie
Witam Państwa, odbył się u nas w pracy przetarg, przyszła nowa firma, która wymaga informacji, czy ktoś ma orzeczenie o niepełnosprawności. Boję się, że jak się przyznam, to mnie zwolnią, stara firma nie wiedziała, nie jest to zpchr, czy oni to mogą jakoś sprawdzić? Dziękuję
Szanowny Panie,
Każda sytuacja pracownika jest inna i bardzo indywidualna, zwłaszcza pracownika z niepełnosprawnością. Ze strony samego pracodawcy, jaki i Pana, jako pracownika, sytuacja jest nowa, a każda ze stron próbuje zorientować się w nowej rzeczywistości, firmie, zespole, przepisach.
Może być tak, że pracodawca próbuje się zorientować, czy ktoś z pracowników posiada orzeczenie z tego względu, że być może korzystnym będzie dla pracodawcy staranie się o dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, refundacje składek ZUS oraz innych przywilejów. Dla pracownika również może być to korzystne choćby ze względu na uprawnienia, jakie wynikają z posiadania orzeczenia w umiarkowanym czy znacznym stopniu niepełnosprawności.
Pracownikowi z niepełnosprawnością, zatrudnionemu na umowę o pracę, przysługuje również:
- dodatkowa, 15-minutowa przerwa w pracy,
- 21 dni zwolnienia od pracy na uczestnictwo w turnusie rehabilitacyjnym,
- zwolnienie od pracy w celu wykonania badań specjalistycznych, poddania się zabiegom leczniczym lub usprawniającym, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. Za czas zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, obliczonego tak, jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy.
W obecnej sytuacji zalecałabym szczerość i otwartość w rozmowie z pracodawcą. Jednak decyzja należy tylko i wyłącznie do Pana, czy zechce Pan przedstawić swoje orzeczenie. Jednak zawsze należy rozważyć pozytywne i negatywne strony każdej sytuacji oraz to, czym mogą skutkować.
Pozytywna strona może wynikać z uprawnień oczywiście. Jest też jednak negatywna strona. Jeśli nie poinformujemy o posiadanym orzeczeniu, a niepełnosprawność spowoduje zagrożenie zdrowia lub życia w miejscu pracy, odpowiedzialność może spaść na nas.
Jednak ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie nakazuje pracownikowi poinformowania pracodawcy o fakcie posiadania orzeczenia. Brak również zapisów w ustawie, na mocy których co do zasady przewidziane byłyby negatywne konsekwencje za nieprzedstawienie pracodawcy orzeczenia.
W Kodeksie pracy istnieje jedynie zapis uprawniający pracodawcę do żądania od pracownika podania informacji, niezależnie od danych osobowych, także innych danych osobowych pracownika, jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie pracy. W tym zakresie mieścić się może również informacja o stopniu niepełnosprawności.
Powyższa ustawa daje możliwości osobie niepełnosprawnej, by mogła czerpać z uprawnień, jako pracownika posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności. Skorzystanie z tej możliwości jest prawem pracownika, a nie obowiązkiem.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 1997 nr 123 poz. 776 z póź.zm.)
- Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 2011 nr 127 poz. 721)
- Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.)
Z poważaniem,
Anna Dobkowska, specjalista ds. osób niepełnosprawnych w Centrum Integracja Gdynia