Z metrówką w metrze

Czy ukończona właśnie pierwsza linia warszawskiego metra jest dobrze przystosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnością? Postanowiliśmy przyjrzeć się bliżej trzem ostatnio oddanym do użytku stacjom: Młocinom, Wawrzyszewowi i Starym Bielanom. Na ich zwiedzanie udałem się w towarzystwie ekspertów: architekta Kamila Kowalskiego i poruszającego się na wózku Łukasza Bednarskiego.

Na pierwszy ogień miała pójść największa z trzech stacji, czyli przesiadkowe Młociny. Niestety problemy pojawiły się już w drodze. Do metra wsiadaliśmy na stacji Ratusz. Podjechał pociąg ze starszymi wagonami. Gdy otworzyły się drzwi okazało się, że przerwa między peronem a podłogą wagonu jest na tyle duża że przednie kółka wózka mogłyby w niej utknąć. Co więcej podłoga wagonu była wyżej o co najmniej 5 cm niż powierzchnia peronu. Łukasz jakoś dał radę wjeżdżając do środka energicznym skokiem.

- Musiałem podrzucić przednie kółka do góry i jakoś się udało, ale osoba mniej sprawna niż ja, lub poruszająca się na wózku elektrycznym nie miałaby szans na wjechanie do wagonu – skomentował.

Na zdjęciu: tu liczy się skoczność, fot: Filip Miłuński

W środku również natrafiliśmy na trudność. Wydzielone dla osób z niepełnosprawnością miejsce na początku wagonu nie jest wyposażone w żadna poręcz. Żeby nie znaleźć się w połowie drogi na kolanach innych pasażerów Łukasz musi zatrzymać swój wózek przy drzwiach, tam gdzie może złapać się pionowego drążka. W ten sposób niestety blokuje wejście, ale w niedostosowanym wagonie nie ma lepszego rozwiązania.

Młociny
Po kilku minutach wysiedliśmy na stacji Młociny. Gdy wjechaliśmy do windy mile zaskoczyła nas głosowa informacja i oznaczenia w alfabecie brajla na przyciskach. To już na szczęście standard w warszawskim metrze – te rozwiązania są obecne również na starszych stacjach. Kamil zwrócił jednak uwagę na niedopracowane detale.

- Brakuje poręczy z obydwu stron windy i lustra które ułatwiłoby osobie na wózku wyjeżdżanie z niej tyłem – zauważył.

Młociny to wielka przesiadkowa stacja. Mamy tu zmodernizowane pętle: tramwajową i autobusową, oraz wielopoziomowe parkingi „parkuj i jedź” – rozwiązanie które ma skłonić kierowców dojeżdżających do pracy z dzielnic peryferyjnych do zostawienia samochodu na obrzeżach miasta i przesiadkę do metra. Powoli rozpoczęliśmy zwiedzanie stacji.

Na plus zapisaliśmy od razu szerokie ciągi komunikacyjne i równe utwardzone powierzchnie. Łukasz wygodnie przemieszczał się po stacji. Ciekawym rozwiązaniem okazał się pawilon który pozwala „suchą nogą” dostać się na wielopoziomowy parking.

Na zdjęciu: szerokie ciagi komunikacyjne w pawilonie stacji Młociny, fot: Filip Miłuński

– Dla wózkowiczów to bardzo istotne, szczególnie zimą, gdy śnieg znacznie utrudnia nam przemieszczanie się chodnikami – zauważył Łukasz. Drzwi na parkingi są szerokie i pozbawione progów. Osoba na wózku może dość wygodnie przemieścić się z własnego samochodu na peron metra.

Na pierwszy rzut oka dobre wrażenie robi również pętla autobusowa i tramwajowa. Wyprofilowane krawężniki, podjazdy, równa nawierzchnia i pasy fakturowe na peronach zachęcają. Przy bliższych oględzinach zauważamy jednak niedoróbki.

- Przestrzeń komunikacyjna peronów jest zaburzona przez źle ustawione ławki. Nie są one również przystosowane do potrzeb osób niesprawnych ruchowo. Zwłaszcza dla osób starszych wielkim udogodnieniem są poręcze i oparcia, których tu zabrakło, a widzę je na sąsiednim skwerze. Dlaczego nie zastosowano takich samych tutaj? – pytał Kamil Kowalski.

Architekt zwrócił również uwagę na zbyt wąskie zjazdy z peronów tramwajowych. Na jednym z nich odległość pomiędzy koszem na śmieci, a początkiem pasa fakturowego wynosiła zaledwie 45 cm.

Na zdjęciu: aby zjechac z peronu na pętli tramwajowej Łukasz musi najechać na pas fakturowy, fot: Filip Miłuński

Wawrzyszew
Na stacji Wawrzyszew już na samym peronie powitały nas błędy. Na środku peronu stoi podwójny słup o niezbyt kontrastowej barwie. Jest oczywistym zagrożeniem dla osób niewidomych i niedowidzących. Jeszcze gorzej ma się sprawa z kamiennymi ławkami, które zostały zbudowane z tego samego materiału którym pokryta jest elewacja ściany. Tu nawet osoba o sokolim wzroku może nie zauważyć kamiennego siedziska i boleśnie się z nim zderzyć.

Na zdjęciu: dwa słupki na środku i ławka "wtopiona" w ścianę - tak wita nas stacja Wawrzyszew, fot: Filip Miłuński

Na plus zaliczamy elektroniczne tablice informacyjne, na których wyświetlana jest informacja o kierunku, trasie i czasie przyjazdu pociągu. Tablice umieszczone są w kliku miejscach wzdłuż peronu. Poprzednio na stacjach znajdował się tylko umieszczony na końcu peronu zegar odliczający czas od odjazdu poprzedniego pociągu. Zegar nie był widoczny z dużej odległości i nie określał jednoznacznie, kiedy przyjedzie kolejny pociąg. Nowe rozwiązanie jest na pewno korzystne i jest obecne na wszystkich trzech nowych stacjach.

Wszystkie trzy zostały również wyposażone w informację głosową o przyjeździe pociągu z informacją o kierunku jego podążania. Jednak echo jakie powstaje w trakcie odtwarzania wiadomości powoduje jej dużą nieczytelność.

Na zdjęciu: uchylne drzwi na fotokomórkę to duże ułatwienie dla osoby na wózku, fot: Filip Miłuński

Wjeżdżamy windą na górę. Na powierzchni miłym zaskoczeniem są uchylne, elektryczne drzwi na fotokomórkę. Zaczynamy szukać dostosowanej toalety, aby sprawdzić również ten element. Po chwili studiowania tablicy informacyjnej odkrywamy, że dostosowana toaleta znajduje się na północnym krańcu stacji. Natomiast winda jest na krańcu południowym. Jeśli osoba na wózku, tak jak my, wysiadła z pociągu na północnym skraju i chce się dostać do toalety musi: przejechać przez cały peron na drugi kraniec stacji, wjechać windą na górę, wyjechać z budynku stacji i przejechać na zewnątrz cała drogę z powrotem, pokonując w międzyczasie kompletnie niedostosowane przejście dla pieszych z wysokimi krawężnikami. Uff. W ten sposób traci kilka minut na dostanie się do miejsca, które w momencie gdy wysiadała z metra znajdowało się kilka metrów nad jej głową.

Jeśli już ktoś zada sobie trud aby toaletę odnaleźć i do niej dotrzeć, raczej nie będzie zawiedziony. Jest ona dobrze dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo. Kamil zauważa jedynie drobne niedociągnięcia w postaci nieco zbyt wysoko umieszczonych: lustra i włącznika światła. Przenosimy się na ostatnią stację.

Na zdjęciu: dostosowana toaleta na stacji Wawrzyszew, fot: Filip Miłuński

Stare Bielany
Przestrzeń peronów jest tu rozwiązana chyba najlepiej. Ławki są wykonane z innego materiału niż elewacja ścian, dzięki czemu wyraźny kontrast ułatwia dostrzeżenie ławki osobom niedowidzącym. Żadne słupy nie zaburzają też ciągu komunikacyjnego, jak ma to miejsce na stacji Wawrzyszew.

Ta stacja podoba nam się najbardziej ze wszystkich dotychczas odwiedzonych. Jednak właśnie tu omawialiśmy problemy, które napotkaliśmy na wszystkich trzech stacjach.

Na zdjęciu: ławki na stacji Stare Bielany mają kontrastową barwę, fot: Filip Miłuński

- Od strony komunikacyjnej wszystkie stacje, poza drobnymi uchybieniami, wydają się być rozwiązanie prawidłowo. Brakuje jednak oznaczeń dotykowych oraz oznaczeń w alfabecie Braille'a (poza windami). Szczególnie rażący jest brak pasa fakturowego wzdłuż peronów. Wydaje się, że Metro Warszawskie nie wyciągnęło wniosków z zaistniałej ostatnio sytuacji - wpadnięcia niewidomego pod pociąg metra – komentował Kamil Kowalski.

Faktycznie, na nowych stacjach zastosowano jedynie pas w kontrastowym kolorze, który ostrzega o bliskości krawędzi peronu. Nie zastosowano faktury wyczuwalnej stopą, choć to rozwiązanie implementuje się z powodzeniem na przystankach autobusowych i tramwajowych.

Na zdjęciu: pas fakturowy na przystanku tramwajowym jest możliwy, dlaczego nie w metrze?, fot: Filip Miłuński

Nagana projektantom wszystkich trzech nowych stacji należy się również za brak kontrastowego oznaczenia początków i końców ciągów schodów oraz samych stopni. – Wymaga tego odpowiedni przepis (Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznyh, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r., paragraf 306) który jest nagminnie łamany przez architektów – zauważa Kamil Kowalski.

Powtarzające się niedociagnięcia to również umieszczanie przycisków, wzywających windy, na różnych wysokościach co utrudnia ich odnajdywanie osobom niewidomym, brak poręczy i oparć ławek oraz brak informacji głosowych na przejściach dla pieszych.

- Należy stwierdzić, że na nowych stacjach powtórzono stare błędy. A  architekci wciąż nie potrafią myśleć o funkcjonowaniu w przestrzeni publicznej osób niepełnosprawnych. Wprowadzona na stacjach informacja głosowa, ze względu na błędy akustyczne, nie spełnia swojej funkcji. Poprzez hałas i powstające echo jest po prostu nieczytelna – podsumował Kamil Kowalski.

- Choć jest lepiej, to kilka podstawowych utrudnień raczej zniechęca mnie do zmiany środka komunikacji na metro. Zwłaszcza różnica poziomów pomiędzy peronem i podłogą wagonów jest nie do przyjęcia – powiedział Łukasz Bednarski.