Orzecznictwo lekarskie w KRUS

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) jest instytucją powołaną do kompleksowej obsługi odrębnego ubezpieczenia społecznego rolników.

Orzekanie w KRUS

Wewnętrzne dwuinstancyjne orzecznictwo lekarskie Kasy ma na celu wydawanie decyzji o prawie do świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników. Ustalenie tego prawa wymaga postępowania dowodowego w celu stwierdzenia m.in. charakteru i stopnia naruszenia sprawności organizmu, rokowań co do poprawy stanu zdrowia i odzyskania zdolności do pracy. W toku takiego postępowania prowadzonego na wniosek właściwej dla ubezpieczonego jednostki organizacyjnej Kasy, na podstawie bezpośredniego badania tej osoby, jej dokumentacji medycznej, ewentualnie po dodatkowych badaniach i konsultacji specjalistycznej, orzeka się np. o:

• stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej,
• trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym,
• niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• czasowej niezdolność do pracy trwającej dłużej niż 180 dni,
• celowości przekwalifikowania zawodowego z powodu trwałej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Co bierze się pod uwagę, orzekając o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym?

1. Ważny jest przebieg procesów chorobowych i ich wpływ na organizm, a w sprawach o ustalenie prawa do renty rolniczej z powodu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym lub choroby – ich związek z tym wypadkiem lub chorobą.
2. Sprawność psychofizyczna organizmu, stopień przystosowania organizmu do niepełnosprawności (np. ubytki anatomiczne) i skutki choroby.
3. Wiek oraz rodzaj i zakres prac dotychczas wykonywanych w gospodarstwie rolnym.
4. Możliwość przywrócenia zdolności do pracy w gospodarstwie rolnym poprzez leczenie i rehabilitację oraz zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, protezy i środki pomocnicze.

Orzekając, należy ustalić:

1. datę lub okres powstania całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym,
2. trwałość całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym,
3. wskazania do rehabilitacji leczniczej,
4. związek całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym z wypadkiem przy pracy w gospodarstwie rolnym lub rolniczą chorobą zawodową,
5. niezdolność do samodzielnej egzystencji. Za datę powstania całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym przyjmuje się dzień, w którym stan zdrowia pogorszył się w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do pracy w tym gospodarstwie rolnym.

UWAGA!

Jeśli pogorszenie stanu zdrowia następowało w ciągu pewnego czasu, za datę powstania całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym przyjmuje się ostatni dzień tego okresu. Jeśli ani daty, ani okresu powstania niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym nie da się ustalić, za datę powstania niepełnosprawności przyjmuje się datę zgłoszenia wniosku o świadczenie.

Rodzaje orzeczeń

• Orzeczenie całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym oznacza, że osoba ubezpieczona utraciła zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.
• Orzeczenie całkowitej trwalej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji oznacza, że osoba ubezpieczona utraciła zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym, a stwierdzone naruszenie sprawności organizmu powoduje też niezdolność do samodzielnej egzystencji (co oznacza konieczność sprawowania opieki nad nią przez inne osoby).

Orzeczenia dzielą się na okresowe i trwałe:

1. Całkowita okresowa niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym zostaje orzeczona wówczas, gdy z medycznej oceny stanu zdrowia pacjenta, w wyniku dalszego leczenia i rehabilitacji, rokuje on powrót do zdrowia i zdolność do pracy w gospodarstwie rolnym.
2. Trwała całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym zostaje orzeczona, gdy osoba ubezpieczona z powodu stopnia naruszenia sprawności organizmu utraciła zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.

Gdy trwale utracona została zdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, ale po przekwalifikowaniu się można nabyć zdolność do pracy w zawodzie pozarolniczym, orzeka się o celowości przekwalifikowania się. Bierze się pod uwagę:

• posiadane kwalifikacje,
• zawód i możliwość dalszego wykonywania pracy zarobkowej oraz
• opinię psychologa i doradcy zawodowego.

Kto orzeka?

W związku z prowadzonym postępowaniem o ustalenie prawa do świadczeń z KRUS, orzeczenia wydają:

1. w I instancji – lekarze rzeczoznawcy Kasy,
2. w II instancji – komisje lekarskie Kasy.

• Lekarz rzeczoznawca KRUS (I instancja) orzeka w postępowaniu dowodowym o niezdolności do pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym. Od jego orzeczenia przysługuje prawo odwołania do komisji lekarskiej KRUS w ciągu 14 dni od dnia doręczenia wypisu z treści orzeczenia.
• Zadaniem komisji lekarskiej Kasy (II instancji) jest rozpatrywanie spraw, w których:
  • ubezpieczony odwołał się od orzeczenia lekarza rzeczoznawcy Kasy, lub
  • lekarz regionalny inspektor orzecznictwa lekarskiego wniósł zarzut wadliwości orzeczenia wydanego w I instancji.

Nadzór nad orzekaniem lekarzy rzeczoznawców Kasy i komisji lekarskich Kasy sprawuje Prezes KRUS. Z upoważnienia tego organu bezpośredni nadzór nad orzekaniem w obu instancjach, w tym sprawowanie kontroli nad orzeczeniami pod względem merytorycznym i formalnym, analizowanie odwołań od ich decyzji do sądów, sprawuje lekarz regionalny inspektor orzecznictwa lekarskiego.

Komisja lekarska działa w 3-osobowym składzie; orzeczenie zapada zwykłą większością głosów.

Lekarz rzeczoznawca lub komisja lekarska KRUS wydają orzeczenia na podstawie bezpośredniego badania osoby oraz analizy posiadanej dokumentacji dotychczasowego leczenia.

UWAGA!

Obie instancje (lekarz rzeczoznawca i komisja lekarska) mogą rozpatrzyć sprawę i wydać orzeczenie bez badania zainteresowanego, jeżeli posiadana dokumentacja jest wystarczająca do wydania orzeczenia, a stan tej osoby uniemożliwia stawienie się na komisji. Jeżeli stan zdrowia, stwierdzony odpowiednim zaświadczeniem lekarskim, uniemożliwia stawienie się na badania, a skompletowana dokumentacja nie daje podstaw do rozpatrzenia sprawy, badanie powinno być przeprowadzone przez lekarza rzeczoznawcę KRUS w miejscu zamieszkania lub innym miejscu stałego lub okresowego pobytu osoby.

Osobie ubezpieczonej przysługuje odwołanie od orzeczenia komisji lekarskiej KRUS do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Postępowanie przed tym sądem jest bezpłatne.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity Dz.U. z 2015 r. poz. 704).
• Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 31 grudnia 2004 r. w sprawie orzecznictwa lekarskiego w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. z 2005 r., Nr 6 poz. 46).

Materiał przygotowany we współpracy z KRUS