Projekt Ustawy Antydyskryminacyjnej w Sejmie

W Sejmie RP odbyła się pierwsza debata nad projektem Ustawy o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnością. 84% zebranych w Sali Kolumnowej przedstawicieli organizacji pozarządowych opowiedziało się za stworzeniem jednej, parasolowej organizacji, która jako reprezentacja całego środowiska poprowadzi dalej projekt.

Taka parasolowa organizacja okazała się kluczem do uchwalenia ustawy antydyskryminacyjnej w Wielkiej Brytanii.
- Nasza organizacja Radar reprezentuje całe środowisko osób niepełnosprawnych. Choć współpraca nie zawsze była łatwa to właśnie dzięki zjednoczeniu środowiska byliśmy równorzędnym partnerem w rozmowach z Rządem i osiągnęliśmy sukces – przekonywała zebranych Liz Sayce, Dyrektor Generalny Królewskiego Stowarzyszenia na rzecz Niepełnosprawności i Rehabilitacji (RADAR).

Na zdjęciu: Minister Pracy i Polityki Społecznej Jolanta Fedak, fot: Filip Miłuński

- Organizacje Pozarządowe potrafią znacznie lepiej niż Rząd reprezentować interesy osób niepełnosprawnych. Wierzę, że ten projekt zostanie zrealizowany – powiedziała Minister Pracy i Polityki Społecznej, Jolanta Fedak.

Projekt ustawy został przygotowany przez Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji we współpracy z Senatem RP i Ambasadą Brytyjską w Warszawie. Ustawa ma być pierwszym w Polsce aktem prawnym regulującym w jednym dokumencie zasady oraz środki służące wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnością we wszystkich najważniejszych sferach życia.

– Podjęcie w Polsce działań mających na celu przygotowanie nowego prawa dla osób z niepełnosprawnością jest bardzo ważne, a porównanie z doświadczeniami innych krajów i szerokie konsultacje są niezwykle istotne. Jest jedna ważna lekcja, której Wielka Brytania nauczyła się przez ostatnie lata: dobre prawo ma pozytywny wpływ na całe społeczeństwo i korzystają z niego wszyscy – zarówno osoby sprawne, jak i z niepełnosprawnością. W Polsce również nadszedł czas na zmiany – powiedziała Jane Cordell, pierwsza sekretarz Ambasady Brytyjskiej w Warszawie.

Na zdjęciu: Jane Cordell, pierwsza sekretarz Ambasady Brytyjskiej w Warszawie, Fot: Filip Miłuński

– W Polsce mieszka ponad 5 milionów osób z niepełnosprawnością. Powinny one korzystać z takich samych praw co osoby sprawne, jednak w naszym kraju ciągle brakuje odpowiednich środków oraz procedur, które by to umożliwiły. Osoby z niepełnosprawnością nie mają pełnego dostępu do tak podstawowych sfer życia jak: edukacja, zatrudnienie, budownictwo mieszkaniowe i użyteczność publiczna, transport, wypoczynek, polityka czy kultura – mówił Piotr Pawłowski, prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji.

Właśnie dlatego Stowarzyszenie wraz z Senatem RP oraz Ambasadą Brytyjską zapoczątkowało w 2007 r. proces tworzenia dokumentu pod roboczym tytułem Ustawa o wyrównywaniu szans osób niepełnosprawnością.

Jednym z najważniejszych unormowań zawartych w projekcie jest pierwsza w historii polskiego prawa próba zdefiniowania pojęcia „osoby z niepełnosprawnością”. Obecnie ustawy, mimo że odwołują się do pojęcia osoby niepełnosprawnej, nie definiują go.

- Zdecydowaliśmy się na zastąpienie terminu „osoba niepełnosprawna” sformułowaniem „osoba z niepełnosprawnością”. Taki zabieg ma sens językowy, jest odłączeniem niepełnosprawności od osoby. To właśnie język kształtuje sposób myślenia – przekonywał dr Marcin Matczak, jeden ze współtwórców projektu ustawy.

Najistotniejszą częścią projektu są regulacje dotyczące zasad równego traktowania osób z niepełnosprawnością, w szczególności w takich sferach życia jak: praca i zatrudnienie, pełnienie funkcji publicznych, korzystanie z praw wyborczych, wymiar sprawiedliwości, edukacja, transport, rozrywka i wypoczynek.

Projekt ustawy reguluje również kwestie związane z kształtowaniem świadomości społecznej w zakresie dotyczącym osób z niepełnosprawnością. W tym obszarze szczególne obowiązki zostały nałożone na oddziały telewizji publicznej i radia oraz na jednostki oświatowe. Osobom z niepełnosprawnością oraz organizacjom pozarządowym koncentrującym się na osobach z niepełnosprawnością projekt ustawy gwarantuje dostęp do programów radiowych i telewizyjnych.

Novum stanowi także obowiązek przeszkolenia – w zakresie obsługi osób z niepełnosprawnością – pracowników i urzędników sądów oraz prokuratury, pracowników samorządowych i pracowników urzędów państwowych. Projekt ustawy tworzy też instrumenty prawne służące przełamywaniu barier w zakresie transportu i budownictwa, nakładając na podmioty zarządzające budynkami publicznymi i obiektami budownictwa mieszkaniowego oraz na przewoźników obowiązek dostosowania w wyznaczonym terminie budynków i taboru do potrzeb osób z niepełnosprawnością.

Na zdjęciu: Konferencja w Sali Kolumnowej Sejmu RP, fot: Piotr Stanisławski

Co bardzo istotne - projekt zakłada również odwrócenie tzw. zasady ciężaru dowodu.
- W Polskim prawie to osoba wnosząca pozew musi udowodnić winę pozwanego. W naszym przypadku oznaczałoby to, że np. osoba poruszająca się na wózku, która mieszka w nieprzystosowanym budynku musiałaby udowodnić winę dewelopera i przeprowadzić oraz sfinansować odpowiednie analizy. To absurdalna sytuacja dlatego uznaliśmy, że w przypadku tej ustawy racjonalne jest odwrócenie zasady ciężaru dowodu. To pozwany, który jest oskarżony o dyskryminowanie osób niepełnosprawnych będzie musiał udowodnić swoją niewinność – wyjaśnił dr Marcin Matczak.

W projekcie ustawy przewidziano również istotną zmianę instytucjonalną, zakładającą stworzenie nowego działu administracji rządowej do spraw osób z niepełnosprawnością, a ministrowi właściwemu do spraw osób z niepełnosprawnością powierza się te zadania i kompetencje, które obecnie realizuje Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.

- Wyniki wstępnej oceny wpływu Ustawy wskazują, że jej skutki bezpośrednie i pośrednie odczują wszyscy obywatele, przy czym korzyści powinny być zogniskowane na osobach z niepełnosprawnością. Dzięki przyjętym w Ustawie rozwiązaniom wszyscy odczujemy satysfakcję i spokój, że na wypadek utraty sprawności w dalszych latach życia nasze prawa jako osób z niepełnosprawnością będą należycie zabezpieczone i przestrzegane – skomentował dr Wojciech Rogowski, pracownik naukowy Narodowego Banku Polskiego związany ze Szkołą Główną Handlową.

Przedstawiony polskiemu rządowi projekt ustawy został wypracowany w środowisku osób z niepełnosprawnością w drodze konsultacji społecznych. Projekt nie wpłynie na ratyfikację przez Polskę Konwencji Praw Osób Niepełnosprawnych ONZ ani nie zastąpi obowiązującej Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Dokumenty będą się uzupełniały.

Podczas konferencji przeprowadzono szereg sondażowych głosowań, w których zebrani na sali przedstawiciele organizacji pozarządowych wypowiadali się na temat ustawy. Za uchwaleniem Ustawy o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnością było aż 93% głosujących.

- Traktuję to jako bardzo poważną rekomendację przedstawicieli wszystkich najważniejszych organizacji zajmujących się niepełnosprawnością, jako głos środowiska. Jednocześnie zapewniam, że będę wspierał tę inicjatywę ustawodawczą i jeśli zapadnie decyzja o stworzeniu polskiej organizacji parasolowej - z przyjemnością będę jej patronował – podsumował Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Jarosław Duda.

Na zdjęciu: Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Jarosław Duda i poseł Marek Plura, fot: Filip Miłuński

Kolejne spotkanie organizacji pozarządowych, którego tematem będzie założenie organizacji parasolowej i dalsza dyskusja nad projektem ustawy odbędzie się we wrześniu.

*****

Przeczytaj projekt ustawy (.pdf):


Na Państwa opinie i komentarze czekamy pod pod adresem:
ustawa@integracja.pl