Przedszkole bez barier? Jednak nie dla wszystkich dzieci

Czy polskie przedszkola w równym stopniu zapewniają komfort i bezpieczeństwo wszystkim dzieciom? Zdecydowanie nie. Przedszkolakom z niepełnosprawnościami trudniej integrować się ze swoimi rówieśnikami, bo utrudnia im to… zła architektura. - Progi, brak podjazdów, wind, a ponadto brak odpowiednio dostosowanych toalet, to niemal reguła. Realia są takie, że rodzice maluchów z wadami ruchu, słuchu i z nadwrażliwością sensoryczną mają trudności ze znalezieniem placówki, w której ich dziecko czułoby się bezpiecznie i było odpowiednio zaopiekowane – twierdzi architektka Dorota Skibińska zaangażowana w kampanię edukacyjną Akcja Tron, skierowaną do przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych.

- Nie chodzi tylko o bariery w architekturze. Wiele przedszkoli cierpi na kiepski stan toalet. Są one szczególnym miejscem dla każdego z nas - dla dziecka czy dorosłego. Chcemy czuć się w nich bezpiecznie i komfortowo. Natomiast dla dziecka z niepełnosprawnością brak wygody i swobody w toalecie jest szczególnie wstydliwy i naraża go na niepotrzebny stres. Sytuacja może oczywiście frustrować rodziców, wywołując w nich poczucie, że prawa ich dzieci są kolejny raz lekceważone – opowiada Małgorzata Nadziejko, koordynatorka merytoryczna kampanii społecznej Akcja Tron, która zaprasza przedszkola i szkoły do edukacji na temat higieny i bezpieczeństwa w toaletach.

 - Rodzice zwykle nie wiedzą, że mają prawo wejść do przedszkolnej toalety i sprawdzić jej stan. Nie wszyscy dyrektorzy, nauczyciele w placówkach chcą na to pozwolić, bo dla nich to jest też jakiś dyskomfort, muszą się wykazać, że dopilnowali wszystkiego. Ale rodzice mają takie prawo i powinni z niego korzystać – dodaje Małgorzata Nadziejko. 

Co na to przepisy?

Zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Edukacji Narodowej każda placówka edukacyjna musi mieć co najmniej jedną toaletę dostosowaną do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Miejsce ma być pozbawione progów utrudniających wjazd wózkiem, zapewniać odpowiednią przestrzeń manewrową i uchwyty ułatwiające korzystanie z urządzeń sanitarnych. Sedes powinien umożliwiać wygodne siedzenie i oparcie stóp o podłogę, a umywalki mają znajdować się na takiej wysokości, by dzieci mogły swobodnie myć ręce. Ponadto każda placówka musi zagwarantować dostęp do ciepłej i zimnej wody, mydła, ręczników papierowych lub suszarek oraz papieru toaletowego. 

Jak projektować przestrzeń bez barier?

Wszystkie rozwiązania stosowane we wzorcowym, integracyjnym przedszkolu dotyczą zarówno kwestii architektonicznych, jak i wystroju, pomocy dydaktycznych i udogodnień w toaletach. Do kluczowych należy zaliczyć:

• Dostosowane toalety – zapewnienie przestrzeni manewrowej, uchwytów oraz odpowiedniej wysokości urządzeń sanitarnych.
• Polityka otwartych drzwi – bezpieczne strefy higieniczne pozwalają opiekunom reagować na potrzeby dzieci bez naruszania ich prywatności.
• Brak barier architektonicznych – eliminacja schodów poprzez zastosowanie ramp lub wind.
• Szerokie korytarze i przejścia – umożliwienie swobodnego poruszania się dzieciom na wózkach inwalidzkich.
• Oznaczenia i kontrasty kolorystyczne – ułatwienie orientacji dzieciom z wadami wzroku.
• Stosowanie naturalnych barw i unikanie intensywnych zapachów – wyjście naprzeciw potrzebom dzieci z nadwrażliwością sensoryczną.
• Regulowana wysokość mebli – zwiększenie komfortu uczestnictwa w zajęciach poprzez zastosowanie stołów i krzeseł z możliwością regulacji.

Potrzebna jest gruntowna edukacja

- W integracyjnych przedszkolach ważna jest też dostępność personelu wspierającego, np. asystentów edukacyjnych i terapeutów, którzy pomagają dzieciom z niepełnosprawnością w codziennych czynnościach. Edukacja w zakresie higieny i dostępności powinna być częścią programu przedszkolnego - tak, by od najmłodszych lat budować w dzieciach postawę empatii i świadomości potrzeb innych osób. Tworzenie dostępnych przedszkoli to wyzwanie, które wymaga zaangażowania projektantów, architektów, dyrektorów placówek oraz władz lokalnych. Szczególna rola przypada w tym procesie terapeutom i pedagogom specjalnym – podkreśla Magda Maciak, pedagożka i ekspertka praw dziecka.

Liczy się zaangażowanie dzieci i rodziców 

Integracyjne przedszkole to coś więcej, niż tylko funkcjonalnie zaprojektowany budynek. To miejsce, które pozwala na wychowanie dzieci w atmosferze empatii, tolerancji i wzajemnego szacunku. Dostępne toalety są tylko jednym, ale niezwykle istotnym elementem większej układanki. O tym, jak duże znaczenie dla dobrostanu psychicznego dzieci mają wygląd i rozwiązania w przedszkolnych łazienkach, można dowiedzieć się z ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej Akcja Tron, realizowanej w całej Polsce.

Kampania została zainicjowana przez WCTron – firmę oferującą mobilne rozwiązania sanitarne. Jej celem jest zwrócenie uwagi na problem czystości i dostępności toalet oraz promowanie edukacji w zakresie higieny. Zeszłoroczna i tegoroczna edycja Akcji Tron dowodzi, że wygląd toalet ma znaczenie. Rodzice, nauczyciele i przedszkolaki z entuzjazmem angażują się w działania zmieniające wnętrze i funkcjonalność przedszkolnych toalet.

Więcej informacji o Akcji Tron.