TK: Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego niezależne od wieku podopiecznego

Dzielenie opiekunów osób z niepełnosprawnością na tych zajmujących się dziećmi i dorosłymi jest sprzeczne z konstytucją - taki jest wydźwięk wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 2014 r. Prawo do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego nie powinno być uzależnione od wieku powstania niepełnosprawności u podopiecznego.

- Art. 17 ust. 1b ustawy powołanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji - tak dokładnie brzmi wtorkowy wyrok Trybunału dotyczący odebrania świadczeń opiekunom dorosłych osób niesamodzielnych.

Trybunał stwierdził, że dopuszczalne jest oczywiście szczególne traktowanie rodziców dzieci z niepełnosprawnością. Nie ma jednak konstytucyjnego uzasadnienia stawianie konkretnej granicy wieku powstania niepełnosprawności u podopiecznego i na tej podstawie różnicowanie sytuacji opiekunów. Trybunał zaznaczył jednak, że choć kryterium nie może być wiek powstania niepełnosprawności u podopiecznego, to mogłaby nim być sytuacja materialna osoby z niepełnosprawnością.

Trybunał podkreślił, że wyrok nie oznacza usunięcia z ustawy kryterium wieku powstania niepełnosprawności. Nie stanowi również podstawy do uchylenia decyzji, które już przyznały prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. Nie tworzy także nowego prawa do żądania świadczenia przez opiekunów dorosłych osób z niepełnosprawnością, jeżeli niepełnosprawność ich podopiecznych powstała już po okresie dzieciństwa. Jednak wykonanie wyroku wymaga podjęcia "niezbędnych oraz niezwłocznych działań ustawodawczych" prowadzących do przywrócenia równego traktowania opiekunów dorosłych osób z niepełnosprawnością.

Wyrok Trybunału dotyczył nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych przyjętej przez Sejm w grudniu 2012 r. Zmieniono wówczas system tych świadczeń, gdyż - jak argumentowało Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej - należało zracjonalizować zasady ich przyznawania i dostosować do możliwości finansowych państwa.

Wcześniej bowiem świadczenie pielęgnacyjne przysługiwało rezygnującym z pracy opiekunom osób z niepełnosprawnością bez względu na wysokość dochodu w rodzinie oraz bez względu na wiek wystąpienia niepełnosprawności u osoby otoczonej opieką. Po zmianach prawo do świadczenia pielęgnacyjnego utracili opiekunowie osób, u których niepełnosprawność pojawiła się po ukończeniu 18. roku życia, lub - w przypadku nauki - po ukończeniu 25. roku życia.

Wyrok Trybunału potwierdza zasadność skarg na niekonstytucyjność przyjętych w 2012 roku przepisów.

Przeczytaj więcej o wyroku Trybunału Konstytucyjnego.