Co robić, gdy drugi rodzic nie płaci alimentów?

W 2021 roku blisko 300 rodziców nie płaciło zasądzonych alimentów, a ich  zaległości przekroczyły na koniec maja zeszłego roku 13 mld zł. Warto pamiętać, że w takiej sytuacji istnieją narzędzia, dzięki którym można wyegzekwować płacenie alimentów! We współpracy z Centrum Praw Kobiet przygotowaliśmy krótki poradnik dotyczący tego tematu.

Drugi rodzic nie płaci? Zgłoś się do komornika!

W sytuacji, gdy rodzic nie dziecka nie płaci zasądzonych na nie alimentów i należy zwrócić się do komornika z wnioskiem o wszczęcie egzekucji. Do wniosku należy dołączyć wyrok (postanowienie), w którym sąd zasądził alimenty. Adresy Kancelarii Komorniczych można uzyskać w Sądzie Rejonowym (właściwym dla miejsca zamieszkania uprawnionego do alimentów). W sądzie bądź na stronach internetowych Kancelarii Komorniczych dostępne są niezbędne formularze, zatytułowane „wniosek egzekucyjny”, które należy wypełnić, podpisać i złożyć bądź wysłać do Kancelarii Komorniczej, zalączając do wniosku prawomocny wyrok (bądź postanowienie zabezpieczające) z którego wynika że zostały zasądzone alimenty na dziecko od zobowiązanego. Po złożeniu wniosku do komornika  powinien on dokonać  egzekucji z majątku dłużnika -  np. zająć konto dłużnika ( wynagrodzenie dłużnika bądź jego majątek, np. nieruchomości). We wniosku o wszczęcie egzekucji warto wskazać swój numer telefonu, adres mailowy - to ułatwi kontakt z Komornikiem. Zawsze tez warto, przed złożeniem wniosku o egzekucję, skontaktować się osobiście z komornikiem (np. telefonicznie) i porozmawiać o egzekucji. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w wywiadzie o skutecznym ściąganiu alimentów.

Czym jest Fundusz alimentacyjny i jak z niego skorzystać?

W sytuacji, gdy egzekucja komornicza sądownie orzeczonych alimentów okazała się bezskuteczna, można ubiegać się o świadczenia z Funduszu alimentacyjnego.Prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego ograniczone jest kryterium dochodowym. Dziecko (lub dorosła osoba ucząca się) otrzyma świadczenie tylko wtedy, jeśli dochód jej rodziny, w przeliczeniu na osobę, nie przekracza kwoty 900 zł netto miesięcznie.

Prawo do ubiegania się o świadczenie z funduszu alimentacyjnego przysługuje osobie:

• do ukończenia przez nią 18. roku życia;
• która uczy się w szkole lub szkole wyższej do ukończenia przez nią 25. roku życia;
• która posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności – bezterminowo.

Fundusz alimentacyjny nie pokrywa całości nieopłaconych alimentów. Świadczenie z funduszu alimentacyjnego wypłacane jest w kwocie równej wysokości orzeczonych przez sąd alimentów, jednakże nie wyższej niż 500 zł.

Jakie dokumenty trzeba złożyć?

Wniosek o przyznanie tego świadczenia składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionejDo wniosku o ustalenie prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego należy:

• uwierzytelnioną kopię dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby ubiegającej się o świadczenie z funduszu alimentacyjnego;
• zaświadczenia wydane przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego lub oświadczenia o dochodzie podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, 30b, 30c i 30e ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskanym w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy;
• oświadczenia o dochodzie członków rodziny rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, uzyskanym w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy;
•  zaświadczenia lub oświadczenia dokumentujące wysokość innych dochodów członków rodziny uzyskanych w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy (alimenty, stypendia socjalne, dochód z gospodarstwa rolnego), w szczególności zaświadczenie komornika prowadzącego postępowanie egzekucyjne na rzecz uprawnionego o wysokości świadczenia alimentacyjnego wyegzekwowanego w  roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy (jeśli postępowanie było prowadzone);
• zaświadczenie lub oświadczenie o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne.
• oświadczenie o bezskuteczności egzekucji lub zaświadczenie od komornika  prowadzącego postępowanie egzekucyjne stwierdzające bezskuteczność egzekucji (za ostatnie dwa miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku) lub
• informacja właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności w szczególności w związku z:- brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub- brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą;
• dokument stwierdzający wiek osoby uprawnionej;
• odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty, odpis postanowienia sądu o zabezpieczeniu powództwa o alimenty, odpis protokołu zawierającego treść ugody sądowej lub ugody zawartej przed mediatorem;
• zaświadczenie lub oświadczenie o uczęszczaniu osoby uprawnionej do szkoły lub szkoły wyższej, w przypadku, gdy osoba uprawniona ukończyła 18 rok życia;
• w przypadku, gdy osoba uprawniona znajduje się pod opieką opiekuna prawnego, orzeczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dla osoby uprawnionej;
• orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, w przypadku posiadania takiego orzeczenia przez osobę uprawnioną;
• przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość alimentów, jeżeli członkowie rodziny są zobowiązani wyrokiem sądu lub ugodą sądową do ich płacenia na rzecz osoby spoza rodziny;
• kopię karty pobytu, w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2006 r. Nr 234, poz. 1694, z późn. zm.) lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej (+oryginały do wglądu).

Alimenty a niepełnosprawność

Trzeba pamiętać, że w wypadku  egzekucji alimentów przez komornika, to nie ma szczególnych rodzajów egzekucji np. ze względu na niepełnosprawność dziecka. Gdy dziecko potrzebuje rehabilitacji, leków etc., to powinno zostać to uwzględnione przez sąd, który zasądza alimenty, bo oczywiście rodzice powinni ponosić koszty leczenia i rehabilitacji. Jeżeli te wydatki nie zostały uwzględnione przez sąd, należy złożyć pozew o podwyższenie alimentów i wskazać te konieczne wydatki. Pozew o podwyższenie alimentów składa się w Sądzie Rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania uprawnionego (dziecka). Jeżeli dziecko nie jest pełnoletnie powinno być reprezentowane przez przedstawiciela ustawowego, którym najczęściej jest matka dziecka. Po osiągnieciu pełnoletności to dziecko jest uprawnione do tego aby złożyć (samodzielnie) pozew. W każdym wypadku złożenie pozwu o alimenty jest zwolnione od opłat. Do pozwu warto dołączyć wszelkie rachunki związane z leczeniem dziecka bądź jego rehabilitacją, jak również dokumentację (w niezbędnym zakresie) dotyczącą choroby bądź niepełnosprawności. W pozwie można też zawrzeć „wniosek o zabezpieczenie roszczenia”, tj. wskazać, iż wnosi się o to, aby sąd postanowił, że na czas trwania procesu, pozwany (tj. ojciec dziecka - jeżeli dziecko mieszka z mamą) będzie zobowiązany do płacenia wyższych alimentów niż dotychczas (w takiej wysokości jak wskazana w pozwie). Jeżeli sąd wyda postanowienie o zabezpieczeniu roszczenia, to takie postanowienie też może być podstawą egzekucji komorniczej.