Będą pieniądze na mieszkania i samochody. Powstaną nowe WTZ-y i ZAZ-y

Program mieszkaniowy, program samochodowy, nowe WTZ i ZAZ, a także wypożyczalnie sprzętu rehabilitacyjnego – na to właśnie będzie przeznaczony dodatkowy miliard złotych, który rząd uwzględnił w ustawie okołobudżetowej na potrzeby osób z niepełnosprawnościami. Szczegóły tych wydatków przedstawiono podczas konferencji prasowej w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej w dn. 4 października.

- Uruchamiamy bardzo konkretne działania nastawione na wspieranie samodzielności, aktywności i mobilności osób z różnymi niepełnosprawnościami – powiedział podczas konferencji prasowej Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Paweł Wdówik. – Nasze programy nastawione są na łagodzenie najpoważniejszych braków, jakie mają osoby z różnymi niepełnosprawnościami – dodał.

Pełnomocnik poinformował, że te działania podzielone są na cztery grupy.

Wypożyczalnie sprzętu

- Pierwsze, to uruchomienie wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego, wyrobów medycznych i technologii asystujących – tego wszystkiego co jest zbyt drogie, by człowiek sam mógł sobie kupić, co obecnie jest dofinansowywane w stopniu niesatysfakcjonującym z NFZ-u czy PFRON-u. Logistyką tworzenia tych wypożyczalni zajmie się Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych (RARS) – powiedział pełnomocnik Wdówik.

- Przygotowujemy wraz z NFZ i PFRON listę produktów, które będą dostępne w takich wypożyczalniach – dodał Michał Kuczmierowski, prezes agencji. – W oparciu o sieć lekarzy, a także oddziałów PFRON i NFZ, osoby z niepełnosprawnościami będą mogły otrzymać z wypożyczalni dany produkt, dopasowany do ich potrzeb. Pracownicy agencji prześlą ostateczny produkt bezpośrednio na adres domowy osoby, która będzie go używać. Po określonym czasie ten sprzęt wróci do wypożyczalni, gdzie zostanie poddany serwisowi. Będzie go potem mogła wypożyczyć inna osoba – wyjaśnił Michał Kuczmierowski. 

Prezes RARS podkreślił, że ten mechanizm jest o tyle ważny, że w przypadku dzieci – sprzęt rehabilitacyjny musi „rosnąć” razem z nimi. A to wymusza na rodzicach coroczne zakupy nowych urządzeń.

- Dzięki naszemu rozwiązaniu możemy zmniejszyć te koszty i zapewnić osobom dostęp do najwyższej jakości sprzętu – podkreślił prezes Kuczmierowski.

Mieszkalnictwo

Drugi z programów, o których mówił Paweł Wdówik, to działania związane z mieszkalnictwem. Został on podzielony na trzy moduły.

„Mieszkanie dla absolwenta”

- Pierwszy to program „Mieszkanie dla absolwenta”, który ma wspierać osoby z niepełnosprawnością we wchodzeniu na rynek pracy. Będzie on kierowany do absolwentów szkół średnich i uczelni, którzy chcą pracować. Jego budżet to 150 milionów złotych. Będzie służył do dofinansowania wynajmu mieszkania przez trzy lata. Kwota tego dofinansowania będzie zależała od kosztów wynajmu w powiecie, w którym dana osoba poszukuje pracy – tłumaczył pełnomocnik.

To finansowanie ma być przyznawane na trzy lata, ale w każdym kolejnym roku będzie niższe.

- Najpierw będzie dofinansowane w 100 procentach, a w trzecim roku 40 procent. Chodzi o zmotywowanie do aktywnego poszukiwania pracy – podkreślił Paweł Wdówik.

Chcesz wymienić mieszkanie na dostępne?

Drugi z modułów dotyczących mieszkalnictwa to program polegający na ułatwieniu dostosowania mieszkań, a także w zamianie mieszkania na te bardziej dostępne. Moduł, jak objaśniał pełnomocnik, będzie kierowany do osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności ruchowej, których niepełnosprawność nie pozwala na samodzielne opuszczanie mieszkania w niedostosowanym budynku.

Dofinansowanie będzie przyznawane do kosztów 10 metrów powierzchni użytkowej, która jest publikowana w obwieszczeniach wojewodów.

- Na przykład jeżeli ktoś mieszka na parterze, ale nie ma podjazdu ani podnośnika - to będzie można mu dofinansować zautomatyzowanie drzwi lub instalacje jakiegoś podnośnika czy podjazdu – wyjaśniał Paweł Wdówik.

Pełnomocnik zaznaczył też możliwość wymiany mieszkań na bardziej dostępne choćby poprzez dopłatę różnicy przy sprzedaży starego mieszkania. 

Trwają prace nad tym programem i szczegóły będą doprecyzowywane. Dlatego na konkretniejsze informacje na temat działania modułów trzeba jeszcze poczekać. Wiadomo za to, że ma on wspierać i uzupełniać dotychczasowe działania PFRON, polegające na dofinansowaniu dostosowania mieszkania, a także Krajowego Funduszu Dostępności – prowadzonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego.

300 milionów na mieszkalnictwo wspomagane

 - Trzeci program dotyczy mieszkań wspomaganych i wspomaganych wspólnot mieszkaniowych - będzie wynosił 300 mln złotych – kontynuował pełnomocnik. – Trafią one do organizacji pozarządowych, by mogły takie mieszkania i wspólnoty mieszkaniowe zakładać. Zamieszkanie w takim miejscu będzie się odbywać na podstawie umowy o wynajmie, a nie decyzji administracyjnej. Osoba z niepełnosprawnością na poziomie możliwym dla niej będzie partycypować w kosztach. Oczywiście mieszkańcy takich mieszkań i wspólnot będą mogli korzystać z usług asystenckich i specjalnych usług opiekuńczych – powiedział Paweł Wdówik.

Program samochodowy tylko dla osób z niepełnosprawnością ruchową

Trzecim działaniem, które ma być finansowane dzięki dodatkowemu miliardowi złotych na potrzeby osób z niepełnosprawnością jest program samochodowy. On też podzielony jest na trzy moduły. Ma on na celu dać osobom niezdolnym do korzystania z transportu publicznego i zwykłych samochodów szansę na mobilność poprzez zapewnienie pojazdów dostosowanych do ich potrzeb oraz możliwość opanowania ich obsługi.

- 60 milionów zł przeznaczymy na moduł umożliwiający zakup samochodu przez osoby z najpoważniejszymi niepełnosprawnościami ruchowymi, które potrzebują specjalnych dostosowań przy korzystaniu z podnośnika samochodowego - podnośnika, windy, itd. – powiedział Paweł Wdówik.

Pełnomocnik podkreślił, że w żadnym wypadku nie będzie to taki program jak ten, który funkcjonował w pierwszej dekadzie XXI wieku.

- Na przykład, żadna osoba niewidoma za jego sprawą auta nie kupi – sprecyzował.

Wskazał, że docelowymi odbiorcami programu będą osoby z niepełnosprawnością ruchową – zarówno pasażerowie, jak i kierowcy.

Auto na joystick

Celem programu samochodowego jest również to, by na polskim rynku pojawiły się auta wyposażone w technologie umożliwiające kierowanie samochodem, na przykład, osobom korzystającym z wózków elektrycznych.

- Mam znajome małżeństwo w USA. On jest niewidomy, ona porusza się na wózku. Kiedy zaproponowali mi podwózkę, trochę się przeraziłem, bo moja pierwsza myśl była taka, że któreś z ich dzieci będzie prowadzić auto. Jak się okazało, to poruszająca się na wózku kobieta po prostu podłączyła swój wózek do samochodu, którym potem kierowała za pomocą joysticka – opowiadał Paweł Wdówik.

W ramach programu samochodowego zaplanowano 33 milionów zł na zakup dostosowanych aut dla gmin wiejskich, łącznie z opłaceniem etatu kierowcy, a także 7 milionów złotych na naukę jazdy dla osób z niepełnosprawnością.

Nowe ZAZ i WTZ

Czwartym działaniem będzie tworzenie nowych placówek pobytu dziennego i aktywizujących zawodowo. Na ten cel zostanie przeznaczonych 100 mln złotych.

- Mamy w Polsce 728 warsztatów terapii zajęciowej i 126 zakładów aktywności zawodowej. Jest to zdecydowanie za mało. Jest aż 17 powiatów, gdzie w ogóle nie ma WTZ – stwierdził Tomasz Maruszewski, zastępca prezesa PFRON ds. finansowych. – Powodem tego braku są trudności finansowe samorządów. Chcemy, w ramach tego dodatkowego miliarda, przeznaczyć 100 milionów zł na to, by powstało więcej nowych warsztatów terapii zajęciowej i zakładów aktywności zawodowej – podkreślił. 

Program, o którym mówił Tomasz Maruszewski zakłada, że warsztatów terapii zajęciowej powstanie rocznie od 10 do 15, a zakładów aktywności – dziesięć, a w każdym z nich będzie 30 miejsc. Ponadto przez trzy lata samorządy powiatowe i wojewódzkie będą zwolnione z kosztów tworzenia nowych warsztatów terapii zajęciowej i zakładów aktywności zawodowej.

W tej chwili dofinansowanie z PFRON-u dla samorządów na tworzenie WTZ-ów wynosi 70 procent. Dzięki programowi będzie to przez trzy lata 100 procent. Przedstawiciel PFRON zapowiedział też, że wzrośnie dofinansowanie do uczestnika WTZ. W 2022 roku będzie ono wynosić 24 096 złotych, a w zakładach aktywności zawodowej – 27 500 złotych.