Historia igrzysk olimpijskich i paraolimpijskich w Japonii

Japonia i igrzyska

Historia związków Japonii z igrzyskami olimpijskimi sięga 1909 roku. Podczas 10. sesji MKOl w Berlinie wybitny judoka, profesor Kano Jigorō jako pierwszy Japończyk został mianowany członkiem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Dwa lata później powstał Związek Japońskich Sportów Amatorskich, pełniący funkcję Japońskiego Komitetu Olimpijskiego. Japońscy sportowcy po raz pierwszy wzięli udział w igrzyskach w 1912 roku podczas V Igrzysk Olimpijskich w Sztokholmie.

Na pierwsze olimpijskie sukcesy Japonia czekała osiem lat – podczas igrzysk w Antwerpii w 1920 roku wywalczyła dwa srebrne medale w tenisie.

Japonia po raz pierwszy zyskała prawo do organizacji igrzysk olimpijskich w sierpniu 1936 roku, podczas 35. sesji MKOl w Berlinie, pokonując Helsinki stosunkiem głosów 36 do 27. Tokio miało być gospodarzem XII Letnich Igrzysk Olimpijskich, a Sapporo V Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 1940 roku – w tamtym czasie możliwa była organizacja zarówno letnich, jak i zimowych igrzysk w tym samym roku i w tym samym kraju. Niestety, zmiany w sytuacji międzynarodowej przekreśliły szanse na organizację zawodów. W 1938 roku Komitet Organizacyjny Igrzysk podjął decyzję o rezygnacji z organizacji zarówno letnich, jak i zimowych igrzysk oraz powiadomił MKOl o swoim postanowieniu.

Po wojnie Japonia została wykluczona z udziału w igrzyskach w 1948 roku, ale w 1951 roku przyjęto ją z powrotem do MKOl.

Rok później w szpitalu Stoke Mandeville w Anglii odbyły się pierwsze międzynarodowe zawody dla osób z niepełnosprawnościami, których organizatorem był słynny neurolog Ludwig Guttmann. Uważa się, że były one inspiracją dla powołania igrzysk paraolimpijskich, które po raz pierwszy odbyły się w 1960 roku w Rzymie. W tym samym roku do szpitala Stoke Mandeville przyjechał japoński lekarz Nakamura Yutaka, który uczył się tam metod wykorzystania sportu w rehabilitacji. Dzięki zdobytemu doświadczeniu i znajomości z dr. Gutmannem, dr Nakamura stał się prekursorem ruchu paraolimpijskiego w Japonii –po powrocie do kraju w 1961 roku zorganizował w Japonii zawody dla osób niepełnosprawnych ruchowo. Trzy lata później w Tokio odbyły się pierwsze azjatyckie igrzyska paraolimpijskie.

Letnie igrzyska olimpijskie i paraolimpijskie Tokio 1964

Tokio ponownie wywalczyło prawo do organizacji letnich igrzysk olimpijskich w maju 1959 roku, tym samym stając się gospodarzem XVIII Letnich Igrzysk Olimpijskich, które odbyły się w dniach 10-24 października 1964 roku. Było to z wielu powodów historyczne wydarzenie: po raz pierwszy igrzyska odbyły się w Azji, stanowiły symboliczny koniec odbudowy zniszczeń wojennych i były wyrazem uznania dla szybkiego rozwoju gospodarczego Japonii. Kilka lat gruntownych przygotowań znacznie odmieniło Tokio. Ulice zostały poszerzone, w dzielnicy Yoyogi powstała imponująca wioska olimpijska, a telewizja NHK zbudowała nowe centrum transmisyjne w pobliżu obiektów sportowych, by móc sprawniej relacjonować zawody. Dziewięć dni przed rozpoczęciem igrzysk uruchomiona została pierwsza na świecie linia szybkiej kolei (shinkansen) łącząca Tokio i Osakę. Transmisja z ceremonii otwarcia osiągnęła oglądalność na poziomie 87,4%. W zawodach wzięło udział 5151 sportowców z 93 krajów. Jako organizator Japonia wystawiła największą w swojej historii reprezentację: 294 mężczyzn i 61 kobiet. Były to też jedne z najbardziej udanych igrzysk japońskich sportowców, którzy wywalczyli 16 złotych, 5 srebrnych i 8 brązowy chmedali, co dało Japonii trzecie miejsce w łącznej klasfikacji za Stanami Zjednoczonymi i Związkiem Radzieckim. Także Polska zanotowała dobry wynik - biegaczka Irena Szewińska zdobyła 1 złoty i 2 srebrne medale. Na igrzyskach w Tokio jako sport olimpijski zadebiutowało judo – japońska sztuka walki. Japońscy judocy zdobyli złote medale we wszystkich– z wyjątkiem jednej – kategoriach wagowych.

W dniach 8-12 listopada, niecałe dwa tygodnie po zakończeniu igrzysk olimpijskich, w Tokio odbyły się igrzyska paraolimpijskie. Były to drugie tego typu zawody w historii. Wzięło w nich udział 266 sportowców z 20 krajów, rywalizujących w 9 dyscyplinach. Jedną z nich było podnoszenie ciężarów, które pojawiło się w zmaganiach po raz pierwszy. Japończycy zdobyli w sumie 10 medali:1 złoty, 5 srebrnych i 4 brązowe.

Zimowe igrzyska olimpijskie w Sapporo w 1972 roku

Sapporo na wyspie Hokkaido zostało ogłoszone gospodarzem XI Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 1972 roku. Decyzja zapadła w kwietniu1966 roku podczas 64. sesji MKOI w Rzymie. Były to pierwsze zimowe igrzyska organizowane w Azji. W zmaganiach sportowych wzięło udział 1006 sportowców z 35 krajów. Reprezentacja Japonii liczyła70 zawodników i 20 zawodniczek. Własny teren okazał się dla Japończyków szczęśliwy: skoczek narciarski Kasaya Yukio zdobył pierwszy złoty medal dla swojego kraju. Dla Polaków igrzyska w Sapporo są pamiętne przede wszystkim za sprawą złotego skoku Wojciecha Fortuny.

Zimowe igrzyska olimpijskie i paraolimpijskie w Nagano w 1998 roku

W 1998 roku Japonia ponownie gościła zimowe igrzyska olimpijskie, tym razem w Nagano. Decyzja o organizacji została ogłoszona podczas 97. sesji MKOI w Birmingham w 1991 roku. Igrzyskom przyświecała idea „koegzystencji z pięknem natury i jej zasobami”, dlatego też w miarę możliwości starano się unikać zagospodarowywania nowych terenów, dużo uwagi poświęcono także kwestiom utylizacji i recyklingu odpadów. W zawodach wzięło udział 2176 sportowców z 72 państw. Podczas wydarzenia zadebiutowało kilka nowych dyscyplin, między innymi hokej kobiet i curling. Dodatkowo w tym samym roku w Nagano odbyły się zimowe igrzyska paraolimpijskie. Były to pierwsze tego typu zawody rozgrywane w Azji. Wzięło w nich udział 562 sportowców z 31 krajów.