Powstanie baza dostępnych muzeów

Ważne jest podkreślenie nie tego, że osoby z dysfunkcjami korzystają z udogodnień i dostosowań w muzeach, tylko że muzea uczą się na problemach tych ludzi, jak we właściwy sposób udostępniać swoje zbiory – mówiła prof. Dorota Folga-Januszewska, prezydent Międzynarodowej Rady Muzeów ICOM-UNESCO w Polsce.

Według danych GUS z 2010 r. jedna trzecia polskich muzeów jest dostosowana do potrzeb osób poruszających się na wózkach, a 11 proc. obiektów ma odpowiednie dostosowania dla osób słabowidzących i niewidomych.

- W Polsce osoby z niepełnosprawnością stanowią ponad 12 proc. społeczeństwa. Aż prosi się, żeby muzea były dostępne dla tak dużej grupy Polaków – mówi Maciej Niepogodziński, prezes Fundacji Zero Barier, organizatora konferencji „Zero barier – muzea dla niepełnosprawnych”, która odbyła się 13 marca w Warszawie. Zgłosiło się na nią 70 muzeów z całej Polski.

Właściwie udostępniać treści

Według prof. Folgi-Januszewskiej najważniejsza jest świadomość, że muzeum dla osób z dysfunkcjami to muzeum dla wszystkich. – To muzeum jest beneficjentem – dzięki osobom z niepełnosprawnością uczy się, jak właściwie formować treści. Nie chodzi o stworzenie gett, ale o szeroko pojętą integrację. Trzeba bowiem pamiętać, że osoby z dysfunkcją przychodzą do muzeum z przyjaciółmi, rodziną, znajomymi – mówiła profesor.

Międzynarodowa Rada Muzeów, której prezydentem jest prof. Folga-Januszewska, zajmuje się wyznaczaniem standardów praktycznych i merytorycznych w tej dziedzinie. – Sprawdzamy, co trzeba zrobić, by poszerzyć ofertę dostępnych instytucji muzealnych, która i tak jest już bardzo szeroka – dodaje.

Według niej muzea mają problem z informacją o swoich działaniach w tym zakresie. – Bardzo dużo już zrobiliśmy, ponad 200 muzeów prowadzi wspaniałe warsztaty edukacyjne dla osób z dysfunkcjami; problemem jest słaby PR. Często nie pamięta się o muzeach wyznaniowych, społecznych, nie ma statystyk w tym zakresie – mówi prof. Folga-Januszewska. Dlatego ICOM we współpracy z Fundacją Zero Barier planuje realizację projektu, który stworzy taką bazę muzeów dostosowanych do potrzeb osób z dysfunkcjami, a która będzie stale poszerzana i uaktualniana na witrynie internetowej.

O dwunastu krokach do strony internetowej dostępnej dla wszystkich mówił Jacek Zadrożny, ekspert dostępności aplikacji internetowych. – Dostępna strona to taka, z której mogą korzystać wszyscy użytkownicy, niezależnie od rodzaju niepełnosprawności. Amerykańskie badania wykazały, że z wdrożenia udogodnień dla osób z niepełnosprawnością na stronach internetowych korzystało 53 proc. użytkowników – podkreślił.

Bliżej człowieka

Z kolei o ciekawych rozwiązaniach dla osób niesłyszących mówił Olgierd Kosiba, wykładowca języka migowego i pomysłodawca pierwszej w Europie platformy edukacyjnej Migaj.eu do nauki języka migowego, promującej także kulturę osób niesłyszących. – Gdy stworzyliśmy w serwisie migajpolski.pl dosłowne przełożenie tekstu z języka polskiego na język migowy, osoba głucha, która to przeczytała, rozpłakała się. Wzruszyła się, bo zrozumiała tekst pisany – mówił Kosiba. Innym przykładem jest strona 5zmyslow.pl, gdzie można m.in. odbyć wirtualny spacer po muzeum z audiodeskrypcją i tłumaczeniem na język migowy – w zależności od potrzeb odbiorcy.

Przykładem dobrych praktyk i wzorem do naśladowania jest Muzeum Wiktorii i Alberta w Londynie.

– Na swojej stronie internetowej muzeum zawiera chyba najbogatszy katalog dla osób z różnymi dysfunkcjami. Pokazuje on, że wszyscy jesteśmy dysfunkcyjni; że to nie jest tylko kwestia wózka, niewidzenia, niesłyszenia, ale jest też cała grupa ludzi starszych, np. z demencją, dla których muzea są miejscem resocjalizacji kulturowej. W Wielkiej Brytanii muzea w ogóle są miejscem resocjalizacji osób, które z różnych powodów straciły pracę, również z powodu niepełnosprawności. Także młodzież i dzieci korzystają z przystosowania się do kultury. Warsztaty muzealne są doskonałym miejscem rehabilitacji np. dla dzieci z ADHD czy dysleksją. Żyjemy w świecie mediów - najczęściej zamiast twarzy drugiego człowieka mamy obraz, a muzea są miejscem powrotu do człowieka. To rodzaj resocjalizacji całego społeczeństwa – podsumowuje prof. Folga-Januszewska.