Pytania w Narodowym Spisie Powszechnym także w PJM

Obecnie trwają prace nad tłumaczeniem pytań zawartych w formularzu spisowym Narodowego Spisu Powszechnego na polski język migowy (PJM) – poinformowała nas Karolina Banaszek, rzecznik prasowy GUS. Wcześniej o problemach z dostępem do spisu powszechnego alarmował Polski Związek Głuchych (PZG).

Jednym z problemów był brak możliwości dokonania samospisu przez internet przez osoby głuche jak również brak możliwości skontaktowania się przez nie z infolinią. O tych problemach PZG informował sejmową Komisję Finansów, a Krzysztof Kotyniewicz, prezes PZG zabierał głos w tej sprawie podczas posiedzenia senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej 4 marca. 

Dominik Rozkrut, prezes GUS, obiecał wtedy, że GUS dołoży wszelkich starań, aby spis był dostępny dla osób głuchych.

Pytania w PJM

Jak poinformowała nasz rzeczniczka GUS w odpowiedzi na nasze pytania, tłumaczenie pytań spisowych na PJM będzie dostępne na stronie spisu www.spis.gov.pl. Jak dodała, trwają także prace nad możliwością skontaktowania się osoby głuchej poprzez infolinię. 

Zapytaliśmy także, czy zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021 zapewniona będzie możliwość osobie głuchej dokonania samospisu poprzez udostępniony komputer i oprogramowanie.

- Gminne Biura Spisowe, zgodnie z ustawą o NSP 2021, zapewniają pomieszczenia do samospisu. Jeśli osoba głucha będzie potrzebowała tłumacza, to zgodnie z ustawą o języku migowym i innych środkach komunikowania się może wystąpić do urzędu gminy o takie wsparcie. Wówczas, w czasie wizyty w urzędzie gminy będzie mogła dokonać samospisu i skorzystać z pomocy tłumacza języka migowego – odpowiada Karolina Banaszek.

Dostępne spoty

Zaznaczyła także, że w ramach podjętej kampanii promocyjnej NSP 2021 przygotowany dotychczas został spot opatrzony tłumaczeniem na język migowy, który jest dostępny na stronie.

- Dodatkowo zostanie przygotowany film instruktażowy, który będzie udostępniony na stronie spisowej i w mediach społecznościowych statystyki publicznej w wersji z tłumaczeniem na język migowy.  W celu zapewnienia komunikacji również osobom z pozostałymi szczególnymi potrzebami, dodatkowo opracowano: ulotki dostępne w wersji dla osób niedowidzących i posługujących się alfabetem Braille’a, spoty telewizyjne z audiodeskrypcją i napisami. Materiały te będą również udostępnione na stronie poświęconej NSP oraz w mediach społecznościowych – mówi rzeczniczka GUS.

Statystyki do poprawki

PZG zwracał uwagę, że NSP mógłby być dobrą okazją do sprawdzenia, ile dokładnie jest w Polsce osób głuchych. Nie ma obecnie dokładnych danych, jedynie szacuje się, że nawet do 400 tys. os. może wynosić liczba osób komunikujących się w języku migowym.

Jak się dowiedzieliśmy, w Narodowym Spisie Powszechnym będzie możliwość wskazania, że w kontaktach domowych posługujemy się PJM. Język ten został umieszczony na liście języków do wyboru. Pytanie w spisie dokładnie brzmi: „Jakim językiem(ami) zazwyczaj posługuje się Pan(i) w domu?”. Do wyboru są odpowiedzi:

• wyłącznie polskim,
• polskim i innymi i tu można wskazać PJM z listy w formularzu spisowym
• wyłącznie innym niż polski - tu też można wskazać PJM z listy w formularzu spisowym

Jak zdradza rzeczniczka GUS, rozpatrywana jest także obecnie możliwość wprowadzenia wideoinfolinii z tłumaczem w PJM. Także treści na stronie spis.gov.pl są w trakcie dostosowywania do wymogów ustawy o dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami.

Zmiany, które planuje wdrożyć GUS, jeśli chodzi o dostępność, nie były dotychczas stosowane przy poprzednich spisach. 

Trochę historii

- Tematyka niepełnosprawności jest badana w spisach powszechnych od wielu dekad. Celem zadawania pytań dotyczących niepełnosprawności jest rozpoznanie skali i rozmiarów niepełnosprawności ludności Polski i ustalenie pełnej struktury osób niepełnosprawnych tzn. takich, które posiadają prawne orzeczenie o niepełnosprawności, jak również deklarujących posiadanie ograniczeń sprawności bez potwierdzenia prawnego, na możliwie najniższym poziomie podziału terytorialnego. Problematyka niepełnosprawności w NSP 2011 uwzględniała m.in. dane na temat stopnia niepełnosprawności i posiadanego ograniczenia w wypełnianiu codziennych czynności, w tym o chorobach i schorzeniach. Wśród tych informacji zebrane zostały dane o grupach schorzeń powodujących trudności w wypełnianiu codziennych czynności w tym dotyczące uszkodzeń i chorób narządu słuchu i dotyczyły ograniczeń trwających co najmniej 6 miesięcy. W tej grupie schorzeń zawierają się informacje o osobach głuchych, ale również o osobach z innymi schorzeniami i chorobami narządu słuchu. Taki zakres informacyjny będzie gromadzony również w NSP 2021, co pozwoli na porównywanie wyników – mówi Karolina Banaszek.

Co z osobami niewidomymi?

Jak się dowiadujemy, obecnie trwają testy zgodności z Polskim Związkiem Niewidomych dla dostępności treści internetowych ze standardem WCAG 2.12.1 stosowane dla stron internetowych i aplikacji mobilnych w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych. 

- Strona posiada deklarację dostępności. Strony internetowe są zaprojektowane w ten sposób, by były możliwe do obsłużenia dla jak najszerszej grupy użytkowników, niezależnie od używanej technologii, oprogramowania lub posiadanej dysfunkcji. Obsługa jest możliwa zarówno przy pomocy klawiatury, jak i myszki. Serwisy są wyposażone w mechanizmy ułatwiające przeglądanie treści przez osoby niedowidzące (zmiana wielkości czcionki, zmiana kontrastu). Serwisy nie są wyposażone w skróty klawiaturowe, które mogłyby wchodzić w konflikt z technologiami asystującymi (np. programy czytające), systemem lub aplikacjami użytkowników. Przy umieszczaniu plików na stronie podawany jest ich format oraz wielkość. Również graficzne materiały informacyjne są opatrzone tekstami alternatywnymi – mówi rzeczniczka GUS.

Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań rozpoczyna się 1 kwietnia.