Komisja Europejska przedstawia strategię na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030

Komisja Europejska przedstawiła 3 marca strategię na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021-2030. Jej celem jest zapewnienie tej grupie osób pełnego uczestnictwa w życiu społecznym i na równi z innymi osobami w Unii Europejskiej i poza nią. Osoby z niepełnosprawnościami mają prawo uczestniczyć we wszystkich dziedzinach życia na tych samych zasadach co inni. Pomimo postępów, jakich dokonano w ostatnich dekadach w dostępie do opieki zdrowotnej, edukacji, zatrudnienia i rekreacji, a także w umożliwianiu udziału w życiu politycznym, wciąż obecnych jest wiele przeszkód. Nadszedł czas, aby poszerzyć zakres działań UE.

Nowa strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021-2030 opiera się na Europejskiej strategii w sprawie niepełnosprawności na lata 2010–2020 i przyczynia się do wdrożenia Europejskiego filaru praw socjalnych, który wskazuje kierunek polityki zatrudnienia i polityki społecznej w Europie. W tym tygodniu Komisja Europejska przyjmie plan działania dla Europejskiego filaru praw socjalnych. Omawiana strategia wspiera wykonywanie przez UE i jej państwa członkowskie Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych („konwencja ONZ”) na poziomie UE i poszczególnych państw.

- Osoby z niepełnosprawnościami powinny móc uczestniczyć na równych zasadach we wszystkich dziedzinach życia. Niezależne życie, uczenie się w środowisku integracyjnym i praca w odpowiednich warunkach - to możliwości, które musimy zapewnić wszystkim obywatelom, aby mogli rozwijać się i cieszyć się pełnią życia – skomentowała komisarz do spraw równości Helena Dalli.

Popraw dot. równego uczestnictwa i niedyskryminacji

Strategia rozpisana na dziesięć lat zakłada kluczowe inicjatywy poświęcone trzem głównym zagadnieniom:

• Prawa UE: Osoby z niepełnosprawnościami mają takie samo prawo jak wszyscy pozostali obywatele UE do swobodnego przemieszczania się do innego kraju lub uczestniczenia w życiu politycznym. Do końca 2023 r. Komisja Europejska, czerpiąc z doświadczeń uzyskanych w projekcie pilotażowym realizowanym w ośmiu państwach, zaproponuje unijną kartę osoby niepełnosprawnej wszystkim państwom UE. Karta ma ułatwić wzajemne uznawanie statusu osób z niepełnosprawnościami między państwami członkowskimi, co pomoże takim osobom korzystać z przysługującego im prawa do swobodnego przemieszczania się. Komisja będzie również blisko współpracowała z państwami członkowskimi, aby zapewnić osobom z niepełnosprawnościami udział w procesie wyborczym w 2023 r.
• Niezależne życie i autonomia: Osoby z niepełnosprawnościami mają prawo żyć niezależnie i decydować, gdzie i kim mieszkają. Aby wspierać niezależne życie i włączenie społeczne, Komisja opracuje wytyczne i rozpocznie inicjatywę w celu poprawy usług społecznych świadczonych na rzecz osób z niepełnosprawnościami.
• Niedyskryminacja i równe szanse: Celem strategii jest ochrona osób z niepełnosprawnościami przed wszelkimi formami dyskryminacji i przemocy. Ponadto ma ona przyczynić się do zapewnienia równego dostępu do wymiaru sprawiedliwości, edukacji, kultury, sportu i turystyki oraz równych szans w tych obszarach. Konieczne jest także zagwarantowanie równego dostępu do wszystkich usług zdrowotnych i zatrudnienia.

Udział w życiu społecznym na równych zasadach z innymi nie jest możliwy, gdy środowisko – fizyczne lub wirtualne – nie jest odpowiednio przystosowane. Za sprawą solidnych ram prawnych UE (np. europejski akt prawny w sprawie dostępności, dyrektywa w sprawie dostępności stron internetowych, prawa pasażerów) nastąpiła poprawa w zakresie dostępności. Przepisy UE nadal jednak nie obejmują wielu obszarów: wciąż obecne są różnice w dostępności budynków, przestrzeni publicznej i niektórych środków transportu. W związku z tym w 2022 r. Komisja Europejska zainicjuje europejskie centrum zasobów „AccessibleEU”, aby stworzyć bazę wiedzy na temat dostępności we wszystkich sektorach.

Realizacja strategii

Realizacja założeń strategii będzie wymagała od wszystkich państw członkowskich dużego zaangażowania. Państwa UE odgrywają zasadniczą rolę w wykonywaniu Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.

Komisja stworzy platformę ds. niepełnosprawności, która zrzeszać będzie organy krajowe, odpowiedzialne za wdrażanie konwencji ONZ, organizacje osób z niepełnosprawnościami i przedstawicieli Komisji. Celem platformy będzie wspieranie realizacji strategii oraz ulepszanie współpracy i wymiany w zakresie wdrażania konwencji ONZ. Będzie ona wszechstronnie obecna w internecie i pomoże zapewnić ciągłość działań.

Osoby z niepełnosprawnościami będą uczestniczyć w dialogu i zostaną włączone w proces realizacji strategii na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021-2030. Komisja będzie uwzględniać kwestie związane z niepełnosprawnościami we wszystkich politykach i ważniejszych inicjatywach UE.

Prawa osób z niepełnosprawnościami nie kończą się tam, gdzie przebiegają granice Europy, dlatego Komisja będzie rozpowszechniała prawa osób z niepełnosprawnościami na całym świecie. UE będzie stosowała instrumenty, takie jak pomoc techniczna i programy finansowe, wsparcie za pośrednictwem delegatur Unii, dialogi polityczne i praca na wielostronnych forach, aby wspierać kraje partnerskie we wdrażaniu Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych i aby zapewniać im wytyczne dotyczące osiągania celów zrównoważonego rozwoju w sposób sprzyjający włączeniu społecznemu osób z niepełnosprawnościami.

Kontekst

Zgodnie z zapowiedzią przewodniczącej Ursuli von der Leyen, strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 przyczynia się do budowania unii równości, podobnie jak strategia na rzecz równouprawnienia osób LGBTIQ na lata 2020–2025, unijny plan działania przeciwko rasizmowi na lata 2020–2025, strategia na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020-2025 oraz unijne ramy strategiczne dotyczące Romów.

Przełom w dziedzinie praw osób z niepełnosprawnościami stanowiła przyjęta w 2006 r. Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych: wśród jej stron są wszystkie państwa członkowskie. Jest to pierwsza konwencja praw człowieka, do której przystąpiła również UE. Strony konwencji ONZ mają obowiązek rozpowszechniać, chronić i wypełniać prawa człowieka przysługujące wszystkim osobom z niepełnosprawnościami, a także zapewniać im równość wobec prawa. Dzięki omawianej strategii Komisja zapewnia ramy wspierające działania UE i państw członkowskich służące wdrożeniu Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.

Europejska strategia w sprawie niepełnosprawności na lata 2010–2020 umożliwiła budowanie Europy bez barier, na przykład za sprawą dyrektyw takich jak europejska strategia w sprawie niepełnosprawności, która wymaga, aby kluczowe produkty i usługi, takie jak telefony, komputery, książki elektroniczne, usługi bankowe i łączność elektroniczna były dostępne i użyteczne dla osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. Unijne prawa pasażerów zapewniają osobom z niepełnosprawnościami dostęp do środków transportu drogowego, lotniczego, kolejowego lub morskiego. UE za sprawą polityk dotyczących współpracy międzynarodowej jest również światowym liderem w promowaniu włączenia społecznego i pełnego uczestnictwa osób z niepełnosprawnościami.

Więcej informacji

Poniższe dokumenty są w języku angielskim:

1. Komunikat – Unia równości: Strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021-2030
2. Wersja w przystępnym do czytania formacie: Strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021-2030
3. Pytania i odpowiedzi: Strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021-2030
4. Wiadomości w przystępnym do czytania formacie: Komisja Europejska przedstawia nową strategię na rzecz ochrony praw osób z niepełnosprawnościami
5. Więcej informacji o inicjatywach UE na rzecz osób z niepełnosprawnościami