Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych trwa

W krajach starej Unii Europejskiej realizację programu nowotworowego rozpoczęto niemal pół wieku temu, w Polsce wdrażanie Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych zaczęło się na początku 2006.

Europejski Kodeks Walki z Rakiem zawiera 11 zaleceń: nie wolno palić, należy zażywać ruchu, jeść pięć razy dziennie warzywa i owoce, unikać otyłości, alkoholu, nadmiaru promieniowania słonecznego i innych czynników rakotwórczych, trzeba brać dział w badaniach przesiewowych (na obecność raka szyjki macicy, piersi i jelita grubego) i zaszczepić się przeciwko chorobom sprzyjającym nowotworom – wirusowemu zapaleniu wątroby i wirusowi ludzkiego brodawczaka. Kraje starej Piętnastki mogą poszczycić się bardzo niskim odsetkiem zachorowań i zgonów na raka, co jest wynikiem wieloletnich działań antynowotworowych.
Główne założenia polskiego programu to: zapobieganie nowotworom przez eliminację czynników ryzyka, wtórna prewencja, czyli wczesne wykrywanie nowotworów, leczenie i pomoc przewlekle chorym. Główne cele to zmniejszenie liczby chorych i umierających na raka. Aby zrealizować te cele, konieczne są: lepsza profilaktyka, otwarcie regionalnych centrów nowotworowych, współdziałanie lekarzy, dotarcie do zaniedbywanych grup i kontrola jakości badań.

Szczególne znaczenie ma profilaktyka – w Polsce głównymi problemami są: niewłaściwa dieta, otyłość, brak ruchu, a także palenie, choć dzięki akcjom antynikotynowym prowadzonym przez kierownika Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Centrum Onkologii prof. Włodzimierza Zatońskiego już na początku lat 90. zahamowano epidemię raka płuc. Niezwykle istotne jest, by informacje o działaniach prewencyjnych przekładały się na działania. Dr Joanna Lisowska, analizując badania przeprowadzone w listopadzie 2006 roku, doszła do wniosku, że świadomość Polaków dotycząca sposobów walki z nowotworem jest duża, jednak nie powoduje ona żadnych działań. Niezależnie od wieku profilaktyka kojarzy się z regularnymi badaniami lekarskimi, mimo to wiele osób ich w ogóle nie przeprowadza.
Na wiedzę dotyczącą zapobiegania nowotworom duży wpływ poziom wykształcenia. Okazuje się, że śmiertelność na raka szyjki macicy wśród kobiet niewykształconych jest 12-krotnie większa niż u pań z wykształceniem wyższym. Z porównania danych z Polski i krajów Starej Unii wynika, że w naszym kraju niepotrzebnie umiera 1,5 tysiąca kobiet rocznie.

W ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych będą uzupełnione braki w dziedzinie radioterapii i zostanie poprawiona baza diagnostyczna. Program edukacyjny obejmuje studentów medycyny i średni personel medyczny. Monitorowanie skuteczności podejmowanych działań umożliwią badania epidemiologiczne – główny inspektor sanitarny kraju Andrzej Wojtyła deklaruje wsparcie programu przez 344 stacje inspekcji sanitarnej na terenie całej Polski.

Planowane koszty całości wynoszą 3 miliardy złotych, niezależnie od budżetu nie mniej niż 250 milionów rocznie. Program ma trwać do 2015 roku.