Podwodny spektakl na wózku

Nurkuje w letniej sukience, ma rozpuszczone włosy, okulary i akwalung. Nie musi trzymać wózka rękami, pozostają wolne i pomagają kreować sztukę. „To najbardziej zdumiewające doświadczenie, wykraczające poza wszelkie inne, jakie spotkały mnie w życiu!” – mówi Sue Austin, brytyjska artystka multimedialna i performerka, podziwiająca podwodne krajobrazy z… wózka inwalidzkiego.

Sue nazywa swój wózek portalem, który przenosi ją w inny świat, inne życie, a pokaz podwodnych akrobacji porównuje do przedstawień teatralnych.

Fragment strony internetowej www.wearefreewheeling.org.uk

- Mogę poruszać się swobodnie w 360 stopniach przestrzeni, z ekstatycznym poczuciem radości i wolności – podkreśla. – Nieoczekiwanie również inni ludzie to widzą i współodczuwają. Oczy dosłownie im błyszczą, mówią: „Ja też tak chcę!” albo: „Jeżeli ty możesz to robić, to ja mogę wszystko!”.

Wózek z supermocami

Sue Austin, absolwentka Wydziału Sztuki Uniwersytetu w Plymouth, usiadła na wózek 17 lat temu w wyniku przedłużającej się choroby. Przyznaje przewrotnie, że poczuła ulgę.

- Wcześniej życie wymykało mi się i było pełne ograniczeń, a wózek był jak wielka nowa zabawka – zaznacza. – Mogłam śmigać wkoło i znów czuć wiatr na twarzy.

Zaskoczyły ją jednak reakcje ludzi na niepełnosprawność.

- Jakby przestali mnie dostrzegać, jakby okrył mnie płaszcz niewidzialności – wspomina.

Kiedy pytała, co kojarzy się z wózkiem inwalidzkim, mówili: „ograniczenie, lęk, litość i bariera”. Wtedy pojawiło się pragnienie stworzenia własnej historii.

- Rozpoczęłam pracę nastawioną na przekazywanie radości i wolności, jakie czułam, przemierzając świat napędzanym elektrycznie wózkiem – wyjaśnia.

Wykorzystywała go kreatywnie, tworząc rysunki i instalacje, zostawiając na ulicach kolorowe odciski swoich kół, by poprzez sztukę zostawiać ślad w umysłach osób pełnosprawnych, pokazać, że różnorodność jest cenną wartością w społeczeństwie.

Spektakl pod wodą

Podczas szkolenia dla niepełnosprawnych nurków w 2005 r. Sue odkryła podobieństwa między sprzętem do nurkowania i wózkiem. Oba sposoby poruszania się dawały jej nieograniczoną wolność, ale ten pierwszy nie kojarzył się otoczeniu negatywnie. Wspólnie z inżynierami i profesjonalnymi nurkami stworzyła podwodny wózek inwalidzki, napędzany dwiema śrubami, kontrolowanymi przez stopy, wyposażony z przodu w plastikowe płaty, umożliwiające swobodne dryfowanie i sterowanie. Odtąd jej sztuka zdominowana jest przez podwodne akrobacje.

- Nikt dotąd nie widział podwodnego wózka inwalidzkiego – zaznacza. – Stworzenie tego spektaklu wywołało nowe sposoby widzenia, bycia i świadomości. Teraz i wy macie tę koncepcję w swoich umysłach. Wszyscy jesteście częścią tej sztuki.

Prototyp podwodnego wózka wypróbowano w Egipcie, gdzie przez tydzień nagrywano Sue nurkującą w Morzu Czerwonym, aby pokazać światu potencjał osób z niepełnosprawnością. Lawinowo pojawiły się propozycje wywiadów i zaproszenia na pokazy basenowe, a główny pt.: „Creating the Spectacle!” („Tworzenie Spektaklu!”) był jednym z najbardziej oczekiwanych wydarzeń podczas londyńskich Igrzysk Paraolimpijskich w 2012 r.

Dzięki pomysłowości i pozytywnej energii Sue Austin stara się doprowadzić do zaistnienia artystów z niepełnosprawnością w tzw. głównym nurcie kultury. Fundacja Freewheeling, którą założyła wraz z dwójką przyjaciół, skupia takich twórców i promuje ich działania. Więcej o nurkowaniu na wózku inwalidzkim oraz o innych projektach – na stronie internetowej organizacji. Więcej o Sue Austin na jej stronie.