Nastoletnia depresja. Nie pozwól dziecku wylogować się z życia

Rusza kolejna, 15. edycja ogólnopolskiej kampanii społeczno-edukacyjnej Forum Przeciw Depresji, która będzie przebiegała pod hasłem „Nastoletnia depresja. Życie w trybie online/offline - nie pozwól dziecku wylogować się z życia”. Jak można pomóc nastolatkom?

Celem kampanii jest uwrażliwienie dorosłych na problem depresji wśród nastolatków, a także przekazanie im praktycznych wskazówek: jak rozpoznać chorobę u dziecka, jak z nim rozmawiać i wspierać w chorobie oraz gdzie szukać pomocy.

Dodatkowo organizatorzy kampanii, Forum Przeciw Depresji, chce zwrócić uwagę na to, jak pandemia wpłynęła na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży. Dlatego już w pierwszym półroczu 2021 roku odbędzie się 5 bezpłatnych szkoleń online dla nauczycieli i dzień otwarty dla rodziców z wykładami ekspertów z dziedziny psychiatrii, psychologii dziecięcej wraz z bezpłatnymi konsultacjami online z lekarzem psychiatrą.

Zatrważające dane

Depresja stanowi poważny problem wśród nastolatków, to poważna choroba, a nie przejaw złego zachowania czy buntu. Dorastanie jest okresem pełnym napięć i konfliktów, dlatego tak łatwo jest przypisać objawy depresyjne młodzieńczej burzy hormonów.

Depresja to nie gorszy dzień, nie lenistwo, nie słabsze samopoczucie, ale poważna choroba, której objawy wpływają na wszystkie najważniejsze sfery życia. Dzieci i młodzież to wrażliwa grupa. Dla młodych ludzi nawet z pozoru błahe zdarzenia mogą stanowić życiową tragedię.

Według policyjnych statystyk tylko w 2020 roku aż 107 polskich nastolatków odebrało sobie życie, a 843 podjęło próbę samobójczą. Skala problemu może być jednak znacznie większa. Wyniki badania Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę na próbie reprezentatywnej pokazują, że 7 proc. osób w wieku 13-17 lat deklaruje, że choć raz podjęło próbę samobójczą. To oznacza, że w każdej 28-osobowej klasie, od 6 klasy szkoły podstawowej do 3 liceum, są średnio 2 osoby po próbie samobójczej.

Depresja a pandemia

Czas pandemii jest bardzo trudny dla dorosłych, ale w takim samym stopniu dotyka osoby młode, z dnia na dzień postawione w sytuacji, na którą nie mają wpływu. Młodzi ludzie, którzy prowadzili aktywne życie, wypełnione często dodatkowymi aktywnościami i zajęciami, nagle zostali zamknięci w domach.

Strach o życie najbliższych, izolacja i ograniczenie kontaktów z grupą rówieśniczą - tak ważną dla młodego człowieka w okresie dojrzewania - sprawiają, że zostaje zachwiane poczucie bezpieczeństwa, trudniej zbudować poczucie własnej wartości i tożsamość społeczną.

- W ostatnich miesiącach zauważalny jest istotny wzrost pacjentów, którzy szukają pomocy psychologa czy psychiatry – zaznacza dr Tomasz Srebnicki z Kliniki Psychiatrii Wieku Rozwojowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. – Wśród nich coraz częściej są osoby młode, które zgłaszają się z problemami mogącymi wskazywać na depresję lub zaburzenia lękowe. Najczęściej rodzice i szkoła zgłaszają problemy z zachowaniem, samookaleczenia, spadek motywacji do nauki czy wzrost drażliwości, ale także nasilenie uskarżania się na różne dolegliwości somatyczne. Psychika nastolatka nie jest w pełni stabilna, gdyż dojrzewanie to czas silnych emocji i skrajności, warto jest jednak pamiętać, że u części nastolatków obserwowane zmiany w funkcjonowaniu trudno powiązać z buntem okresu dorastania lub modą. Dlatego bardzo ważna jest w takich sytuacjach dobra relacja z rodzicami lub z inną osobą, która pomoże dziecku w przetrwaniu kryzysu. Brak takiej osoby może się wiązać z dużym obciążeniem – mówi.

Badania pokazują, że w czasie pandemii większość dzieci ma trudności z koncentracją, są drażliwe, nerwowe odczuwają niepokój, a także samotność. Młodzi ludzie doświadczający problemów czy kryzysu często nie mają w swoim otoczeniu nikogo, kto mógłby im pomóc.

Nastolatki poszukują wsparcia wśród rówieśników, a te relacje zostały w czasie pandemii w znacznym stopniu zredukowane. Dla 75 proc. młodzieży największym problemem jest brak kontaktu z rówieśnikami.

Zdalna nauka i wielogodzinna praca przy komputerze skutkuje przemęczeniem, a izolacja społeczna wzmaga lęki oraz poczucie zagrożenia związanego z pandemią SARS-COV-2, która niejednokrotnie stała się wyzwalaczem depresji. Do tego dochodzą konflikty w domu, w obliczu których dzieci pozostają bez wsparcia.

- Wielu osobom wydaje się, że nastolatek doświadczający kryzysu to ktoś, kto chodzi cały czas przygnębiony, unika kontaktu wzrokowego - nie jest to prawda. Wciąż istnieje dużo stereotypów zarówno na temat zaburzeń psychicznych, jak i samobójstw. Tymczasem niedostrzeżenie problemu na czas może nieść za sobą najgorsze konsekwencje z możliwych, kiedy zdrowie czy życie jest zagrożone – zaznacza Lucyna Kicińska z Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego.

Co mogą zrobić rodzice i nauczyciele?

- Organizując kolejną, 15. edycję kampanii Forum Przeciw Depresji przede wszystkim położyliśmy nacisk na to, aby w bardzo realny sposób dotrzeć ze wsparciem do nauczycieli oraz rodziców w postaci aktywności edukacyjnych (…). Młodzi czują się przemęczeni, osamotnieni, nie otrzymują właściwego wsparcia i zrozumienia od najbliższych - rodziny czy otoczenia. A to właśnie dzięki najbliższym nastolatkowie mają szansę poradzić sobie z problemami i wyjść z kryzysu – podkreśla Ewa Ciepałowicz, organizatorka kampanii Forum Przeciw Depresji.

Aktywności i działania edukacyjne online zaplanowane w ramach kampanii:

Szkolenia dla nauczycieli

Do czerwca 2021 roku w ramach kampanii zostanie zorganizowanych 5 szkoleń online dla nauczycieli na temat depresji wśród młodzieży. Podczas spotkań z ekspertami nauczyciele, ale też pedagodzy czy psychologowie szkolni otrzymają gotowe narzędzia do tego, aby samodzielnie przeprowadzić lekcję nt. depresji dla swoich uczniów. Zdobędą też wiedzę, która wyczuli ich na subtelne sygnały, wołania dzieci o pomoc, których mogą nie dostrzec rodzice, najbliżsi. Dzięki internetowej wersji szkoleń mogą w nich wziąć udział uczestnicy z całej Polski.

Celem szkolenia jest przekazanie nauczycielom wiedzy merytorycznej oraz praktycznych wskazówek i narzędzi, które umożliwią im przeprowadzenie lekcji na temat depresji.

Terminy zaplanowanych szkoleń 2021:

• 11.02 (czw.), godz. 14:00;
• 25.02 (czw.) godz. 10:00;
• 10.03 (śr.) godz. 14:00;
• 30.03 (wt.) godz. 14:00;
• 21.04 (śr.) godz. 14:00.

W każdym szkoleniu może wziąć udział 1000 uczestników. Jest więc szansa przeszkolenia w krótkim czasie aż 5000 nauczycieli w całym kraju.

Dzień otwarty

Odbędzie się 20 lutego 2021 r. w godz. 16:00-21:00.

Tradycyjnie w drugiej połowie lutego będzie miał miejsce dzień otwarty - tym razem w wersji online, w ramach którego odbędą się:

• w godz. 16:00-19:00 bezpłatne wykłady ekspertów z dziedziny psychiatrii i psychologii dzieci i młodzieży dla wszystkich zainteresowanych, szczególnie dla rodziców nastolatków.
• w programie m.in.: informacje jak rozpoznać depresję u nastolatka, jak wspierać dzieci w chorobie i w trudnym czasie pandemii, dlaczego dzieci coraz częściej chcą „się wylogować” z życia, wskazówki jak rozmawiać z dzieckiem, jak komunikować gotowość do rozmowy, jak pytać o emocje i uczucia nastolatka oraz gdzie szukać pomocy.
• w godz. 19:00-21:00 czat z lekarzem psychiatrą (online).

Bezpłatne konsultacje

Odbędą się 22-26 lutego 2021 r. w godz. 17:00-19:00:

• dłużej będzie działał też Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji, przy którym dyżuruje lekarz psychiatra.
• podczas rozmowy specjalista może pomóc choremu na depresję lub osobom, które podejrzewają depresję u kogoś bliskiego, w rozpoznaniu i nazwaniu problemu, a także szukaniu oparcia w najbliższym otoczeniu. Oczywiście Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji nigdy nie zastąpi wizyty u specjalisty, ale umożliwia pierwszy, anonimowy i bezpłatny kontakt ze specjalistą - psychiatrą. Mogą z niego skorzystać wszyscy, którzy szukają wsparcia.

Przez cały rok można odwiedzać stronę internetową www.forumprzeciwdepresji.pl oraz fanpage na Facebooku, tam na bieżąco umieszczane są wszystkie ważne informacje o kampanii.