Głos samorządów w debacie nad nową ustawą rehabilitacyjną

O nieprzystających do rzeczywistości uregulowaniach prawnych zawartych w obecnej Ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych dyskutowali przedstawiciele samorządów powiatowych. Spotkanie zorganizował Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Paweł Wypych, w ramach rozpoczętej na początku 2006 roku przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej Krzysztofa Michałkiewicza, społecznej debaty nad nowymi rozwiązaniami prawnymi dotyczącymi aktywizacji i pomocy osobom niepełnosprawnym.
 
W ramach I etapu debaty odbyły się 4 spotkania – w dniach 3, 9, 13, 16 lutego 2006 – dla przedstawicieli Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie i Powiatowych Urzędów Pracy ze wszystkich regionów Polski. Tematem wiodącym dyskusji była ocena - wskazanie wad i zalet obecnego systemu aktywizacji i wspierania osób niepełnosprawnych oraz propozycje zmian, które zostaną uwzględnione w modelu docelowym ustawy. - To właśnie samorządy powiatowe powinny być głównym elementem tworzącym nowy system pomocy osobom niepełnosprawnym - powiedział Paweł Wypych, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, zachęcając zaproszonych gości do dyskusji.

Uczestnicy spotkań wskazali, że głównym efektem niedoskonałości obecnego systemu, jest fakt, iż liczba osób niepełnosprawnych, którą podają statystyki, nie odpowiada ich rzeczywistej liczbie. W trudnych warunkach gospodarki rynkowej, kiedy ze znalezieniem pracy mają kłopoty i osoby niepełnosprawne i zdrowe, uzyskanie stałej renty zostało potraktowane jak „brama” do godnego życia. Renta i świadczenia społeczne w wielu przypadkach są jedynym sposobem na utrzymanie rodziny na minimalnym poziomie. Kwestią, którą należałoby uprościć w nowych rozwiązaniach, jest system orzecznictwa. Rozdzielenie orzecznictwa do celów rentowych i pozarentowych, a w tym pierwszym wydzielenie kilku podmiotów orzekających to niepotrzebne obciążanie budżetu państwa. - Bo proszę mi powiedzieć, jaka jest różnica miedzy niepełnosprawnym z miasta, a niepełnosprawnym rolnikiem? - pytał retorycznie Paweł Wypych.
 
Wiele kontrowersji wywołują obecne uregulowania dotyczące zadań i funkcjonowania warsztatów terapii zajęciowej. Według danych, na rynek pracy trafia jedynie ok. 1% uczestników WTZ, a powinno ok. 37%. Nie podważano roli, jaką odgrywają WTZ w przystosowywaniu osób z upośledzeniem umysłowym do samodzielnego życia, ale wskazywano też, iż WTZ-y nie przygotowują swoich uczestników w wystarczającym stopniu do samodzielnej pracy i nie szkolą w zawodach poszukiwanych na lokalnych rynkach pracy.

Źródło: BAEL, GUS 2004, III kwartał 2005

Jednym z tematów dyskusji była też aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych. Współczynnik aktywności zawodowej i wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych są ponad trzykrotnie niższe niż osób sprawnych. Według statystyk znacznie wzrasta liczba osób z orzeczeniem lekkiego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Dzieje się tak dlatego, że właśnie takie osoby najchętniej przyjmowane są do pracy – tłumaczyli przedstawiciele Powiatowych Urzędów Pracy. Apelowali o wprowadzenie nowych instrumentów zachęcających osoby niepełnosprawne do wejścia na otwarty rynek pracy - w tym np. uproszczenia procedury rejestracji działalności gospodarczej. Paweł Wypych zapewnił zgromadzonych, że zrobi wszystko, aby dobry przykład wskazały jednostki administracji publicznej i zwiększyły u siebie zatrudnienie niepełnosprawnych pracowników. Pełnomocnik przekazał także zapewnienie ministra Michałkiewicza, iż zanim dojdzie do zredagowania nowej ustawy, w miarę postępu prac resort będzie wprowadzał proponowane zmiany, których celem jest poprawa sytuacji osób niepełnosprawnych w ramach istniejących rozporządzeń ministerialnych.

Przedstawiciele samorządów powiatowych zostali poproszeni o pisemne przedstawienie swoich uwag i sugestii co do kierunków ewentualnych zmian w systemie wsparcia zatrudnienia osób niepełnosprawnych ze wskazaniem skutecznych instrumentów oraz propozycji uzupełnienia tego systemu o brakujące narzędzia. Wszystkie wypowiedzi i wnioski zostaną udostępnione opinii publicznej na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej – www.mpips.gov.pl.

JAK POWIATY WYDAJĄ PIENIĄDZE?

% podział środków wykorzystanych na zadania powiatu w ramach rehabilitacji społecznej: lata 2003, 2004, 2005

Źródło: materiały konferencyjne MPiPS

******

W ramach I etapu debaty społecznej nad nową ustawą o aktywizacji i wsparciu osób niepełnosprawnych spotkają się również przedstawiciele organizacji pracodawców oraz przedsiębiorcy zatrudniający osoby niepełnosprawne, przedstawiciele związków zawodowych oraz organizacje pozarządowe zrzeszające osoby niepełnosprawne i działające na ich rzecz.  

W II kwartale harmonogram debaty publicznej zapowiada spotkania tematyczne dot. rynku pracy dla osób niepełnosprawnych i perspektyw jego zmian, dostępu osób niepełnosprawnych do edukacji, zmian systemu orzecznictwa do celów ubezpieczeniowych i pozaubezpieczeniowych, dostępności infrastruktury dla osób niepełnosprawnych. Jesienią 2006 roku odbędą się tzw. spotkania strategiczne, których celem będzie omówienie dotychczasowego przebiegu konsultacji oraz zarysowanych wstępnych koncepcji docelowego systemu. Niezależnie od narad powyższych gremiów, na wrzesień 2006 roku planowana jest ogólnopolska konferencja pod nazwą: „Niepełnosprawni – szanse i perspektywy włączenia społecznego – koncepcja rozwiązań systemowych”.
 

Autor: Magdalena Gajda
Źródło: informacja własna