Przejdź do treści głównej
Lewy panel

Wersja do druku

Samochód dobrze skrojony - jak dobrać oprzyrządowanie do samochodu

11.08.2005

"Z samochodem dla niepełnosprawnego jest jak z wózkiem inwalidzkim: kiepsko dopasujesz - kiepsko pojedziesz" - zażartował podczas dyskusji motoryzacyjnej mój przyjaciel Tomasz, od 15 lat niepełnosprawny kierowca.

Foto: Fiat Panda, Fiat Auto Poland

Prowadzenie samochodu ułatwiają mi specjalne urządzenia - wyjaśnił Tomasz, widząc jak z zainteresowaniem przyglądam się nietypowemu wyposażeniu jego auta. - Na rynku są dostępne pojazdy z oryginalnym oprzyrządowaniem fabrycznym, ale można też dokonać takich przeróbek w specjalistycznym warsztacie.

AUTO "NA MIARĘ"

Anna Jastrzębska, 28-letnia filolog, ma amputowaną lewą nogę od stawu kolanowego.
- Prawo jazdy zrobiłam 10 lat temu, kiedy w warszawskich ośrodkach szkoleniowych nie było jeszcze żadnego samochodu przystosowanego do prowadzenia przez niepełnosprawnego kierowcę - opowiada Ania. - Egzamin zdawałam na własnym samochodzie. To było moje pierwsze auto - używany, kilkuletni fiat cinquecento, który został adaptowany specjalnie do moich potrzeb. Założono w nim wówczas elektromagnes uruchamiający sprzęgło, ale niestety, urządzenie to ciągle się psuło i utrudniało mi jazdę. Kiedy postanowiłam zmienić auto - zdecydowałam się na oprzyrządowanie fabryczne. Kupiłam hyundaia atosa z automatyczną skrzynią biegów i jestem z niego bardzo zadowolona.

Inne rozwiązanie wybrał Sławomir Piechota, 43-letni radca prawny, paraplegik.
- Na początku 2004 roku nabyłem toyotę avensis z "automatem" - opowiada. - Chciałem od razu zamówić auto w pełni dostosowane do moich wymagań, ale niestety, toyota nie ma takiej oferty. A ponieważ znam Niemcy jako kraj, w którym obowiązują wyjątkowe rygory techniczne i prawne przy adaptacjach pojazdów dla osób niepełnosprawnych, właśnie tam, w Dreznie, odnalazłem odpowiedni warsztat, w którym zamontowano oprzyrządowanie. Każde auto po wykonaniu w tym warsztacie przystosowania przechodzi odbiór techniczny w stacji Dekra. Świadectwo Dekry dało mi poczucie bezpieczeństwa, a dla toyoty stanowiło podstawę do potwierdzenia zachowania gwarancji mimo dokonanych zmian. Przeróbka obejmowała zainstalowanie ręcznej dźwigni gaz-hamulec (ok. 1200 euro) oraz dopasowanego do sylwetki fotela firmy RECARO (zależnie od modelu od 1200 do 5000 euro). Z moich doświadczeń wynika, że dopasowanie samochodu do prowadzenia przez osobę niepełnosprawną to równie indywidualna sprawa jak dobranie wózka czy ubrania. Dlatego uważam, że takie prace najlepiej wykonać w specjalistycznym warsztacie, gwarantującym odpowiednią jakość usługi i atest techniczny.

Co radzi specjalista?
Nie wszystkie samochody w równym stopniu nadają się do adaptacji dla osób niepełnosprawnych. Na przykład sprzęgło automatyczne z siłownikiem pneumatycznym przeznaczone jest ze względów technicznych do samochodów z silnikami benzynowymi. Innym problemem jest wyposażenie opcyjne - klimatyzacja, ABS, wspomaganie kierownicy, a szczególnie instalacja gazowa. W niektórych modelach urządzenia te montowane są w ten sposób, że uniemożliwiają założenie specjalistycznego osprzętu. Jeśli kupujemy samochód, który nie jest fabrycznie przystosowany do prowadzenia przez osoby niepełnosprawne, niezbędna jest wcześniejsza konsultacja z serwisem, który będzie dokonywał adaptacji.
Inż. Krzysztof Zalewski z firmy AUTOPOL-SERWIS z Sopotu

Rodzaj auta zależy od niepełnosprawności

Z punktu widzenia osób przystosowujących samochody, niepełnosprawnych kierowców można podzielić pod względem upośledzenia narządów ruchu na dwie grupy: z niesprawnymi kończynami dolnymi - amputacją lub niedowładem jednej z nóg lub obydwu oraz z niesprawnymi kończynami górnymi. Na polskim rynku dostępnych jest wiele urządzeń, które osobom o różnych rodzajach niepełnosprawności pomagają w prowadzeniu aut:

SPRZĘGŁO AUTOMATYCZNE - SA, przeznaczone głównie do samochodów użytkowanych przez osoby z niedowładem lub po amputacji lewej nogi (zwykle obsługującej sprzęgło) lub obu nóg. Najważniejszym elementem urządzenia jest siłownik podciśnieniowy, który zastępuje pracę lewej nogi, powodując wysprzęglenie - kiedy kierowca dotyka dźwigni zmiany biegów lub zasprzęglenie - po zdjęciu ręki z dźwigni zmiany biegów i dodania gazu. Występuje wiele wersji tych urządzeń - z siłownikami pneumatycznymi (np. Guidosimplex), hydraulicznymi (fiat, np. seicento Citymatic) oraz elektrycznymi (np. firmy Reha). Na polskim rynku najczęściej spotykane są sprzęgła automatyczne z siłownikiem pneumatycznym firmy Cebron.

RĘCZNY STEROWNIK SPRZĘGŁA - urządzenie, które pozwala na ręczną obsługę sprzęgła, przeznaczone dla osób z dysfunkcją lewej nogi. Działa na zasadzie dźwigni z automatyczną blokadą, poprzez którą wciskamy pedał sprzęgła. Zablokowanie dźwigni pozwala na zmianę biegu. Jednoczesne operowanie pedałem gazu i odpowiednie zwalnianie nacisku dźwigni pozwala na ruszanie z dynamiką zgodną z życzeniem kierowcy.

RĘCZNY GAZ-HAMULEC - RGH-I - obecnie stosowany jest coraz rzadziej ze względu na krótką trwałość techniczną. Był on montowany w samochodach dla osób z niedowładem lub po amputacji jednej lub obu nóg. Podstawą urządzenia jest dźwignia sterująca umieszczona pod kołem kierownicy, połączona teleskopowym popychaczem z pedałem hamulca, a zakończona rękojeścią z pokrętłem (manetka typu motocyklowego). Odpychanie dźwigni do przodu wywołuje efekt hamowania pojazdu, a obrót rękojeści przyspieszenie.

RĘCZNY GAZ - HAMULEC - RGH-II - odmiana modułu RGH, dźwignia sterująca umieszczona jest w pobliżu tunelu dźwigni zmiany biegów. Zasady jej działania są analogiczne jak w przypadku modelu RGH-I. W sprzedaży jest dostępne również urządzenie RGH-III, które nie wymaga ruchu obrotowego gałką, wystarcza jej nacisk, co ma wielkie znaczenie dla tetrapiegików.

Urządzenia pomocnicze

  • przedłużenia pedałów - wiele wersji, montaż czasowy i na stałe z odpowiednimi podestami 
  • przeniesienie przełącznika świateł i kierunkowskazów na prawą rękę, możliwość dodatkowego sterowania tymi funkcjami poprzez "pilota-centralkę" 
  • przeniesienie przełącznika wycieraczek na lewą rękę 
  • przeniesienie dźwigni hamulca pomocniczego na lewą rękę 
  • przeniesienie pedału gazu na lewą stronę 
  • umieszczenie foteli: kierowcy i pasażera na obrotowej podstawie 
  • dodatkowe uchwyty na kierownicy umożliwiające prowadzenie samochodu jedną ręką - pełny obrót kierownicy, bez odrywania ręki - dostępne w wielu wersjach, np. dla tetraplegików, lub osób z amputowaną dłonią 
  • dodatkowe uchwyty pomocne przy wsiadaniu i wysiadaniu z samochodu

Urządzenia do przewozu

  • podłokietniki przy fotelach 
  • trzypunktowe pasy bezpieczeństwa dla osób mających problemy w utrzymaniem równowagi 
  • elektrycznie podnoszone-opuszczane oparcia foteli, możliwość regulacji innych elementów siedziska 
  • dodatkowe składane stopnie przy tylnych lub bocznych drzwiach z elektrycznym i mechanicznym sterowanie, 
  • montaż foteli na szybkozłączach, umożliwiających niekłopotliwe umieszczanie na ich miejscu wózka inwalidzkiego 
  • windy lub najazdy załadunkowe dla wózka z pasażerem z możliwością elektrycznego obniżenia wysokości samochodu o ok. 20 cm 
  • "żurawiki" - ułatwiające załadunek wózka do bagażnika lub bagażniki dachowe z opcją automatycznego załadunku wózka 
  • elementy podnoszące komfort jazdy: indywidualne oświetlenie do czytania, dodatkowe półki na bagaż podręczny, rozkładane stoliki na oparciach foteli czy indywidualna klimatyzacja.

FIATY NA RECEPTĘ

Oprzyrządowanie Guidosimplex polecane przez Fiata w Polsce możliwe jest do zamontowania w całej gamie produktów tego koncernu, czyli w samochodach fiat, alfa romeo, i lancia. „Auta przygotowywane są prawie jak na receptę – zapewnia Magdalena Cebrat z Departamentu Sprzedaży Fiat Auto Poland. – Formalności związane z adaptacją pojazdu klient może załatwić u dilera bądź też zgłosić się do naszego partnera handlowego – przedstawiciela Guidosimplex w Polsce – firmy EFEKTOR. Samochody dla niepełnosprawnych kierowców, a także dla ich opiekunów prawnych oferujemy w ramach cenowego programu AUTONOMY. Rabaty wynoszą od 9,5 proc.”.


Foto: Fiat Auto Poland

Oprzyrządowanie fabryczne dla kierowców niepełnosprawnych

Wiele firm motoryzacyjnych działających na polskim rynku ma w swojej ofercie samochody z automatyczną skrzynią biegów. Niestety pełne oprzyrządowanie, instalowane fabrycznie w nowych autach oferuje obecnie w naszym kraju tylko Fiat Auto Poland. W innych firmach - takich jak np. Hyundai, Nissan, Volkswagen, Skoda, Citröen - każdy klient niepełnosprawny, który kupuje nowe auto i chce je adaptować do swoich potrzeb, zostaje skierowany do warsztaty, który specjalizuje się w dostosowywaniu dla potrzeb osób niepełnosprawnych poszczególnych marek samochodów.

Tu można przystosować auto dla niepełnosprawnego kierowcy

Wykaz zakładów przystosowujących samochody do prowadzenia przez osoby niepełnosprawne

Ile to kosztuje?
- Sprzęgło automatyczne - SA - około 2700 zł + 22 proc. VAT
- Ręczny gaz-hamulec - RGH II - około 1200 zł + 22 proc. VAT
- Oba urządzenia - SA + RGH II - około 3700 zł + 22 proc. VAT

Ceny urządzeń mogą się wahać w zależności od ich pochodzenia (krajowe lub importowane) oraz regionu, gdzie znajduje się warsztat.

Nowości techniczne w kraju...

SYSTEM WSPOMAGANIA PARKOWANIA - ułatwiający ustawianie auta oraz wykonywanie manewrów w ciasnych miejscach. Polecany szczególnie dla osób po urazach odcinka szyjnego kręgosłupa. Najprostszy układ to dwa czujniki w zderzaku sygnalizujące dźwiękowo zbliżanie się do przeszkody podczas cofania. Układy rozbudowane dodatkowo wyposażone są w kamerę i monitor.

WYCIERACZKI Z CZUJNIKIEM OPADÓW - w ciągu dziesiątych części sekundy od zarejestrowania opadów deszczu, śniegu czy gradu czujnik automatycznie uruchamia wycieraczkę.
STEROWANIE ELEKTRONICZNE - pozwala na koordynowanie JEDNĄ DŹWIGNIĄ wszystkich funkcji koniecznych do prowadzenia samochodu - ruszanie, przyspieszanie, hamowanie, a także zmianę kierunku jazdy. Pojawił się też aparat umożliwiający prowadzenie auta poprzez STEROWANIE jego funkcji pomocniczych GŁOSEM.

... i ze świata

STANOWISKO DLA WÓZKA ZAMIAST FOTELA KIEROWCY - To rozwiązanie techniczne zajmuje, niestety, dużo miejsca i wymaga odpowiedniego przystosowania samochodu i wózka. Rzadko albo w ogóle nie jest stosowane w małych autach osobowych, a dość popularne jest np. w OSĄ w dużych, rodzinnych samochodach typu VAN.
CANEWIRE* - poręczny przełącznik sterujący funkcjami dodatkowymi samochodu - wycieraczkami, migaczami, światłami, klaksonem itp.
T-BOX* - urządzenie umożliwiające wezwanie natychmiastowej pomocy poprzez nadajnik GPS.

*nazwy urządzeń w języku niemieckim

Skąd wziąć pieniądze?

Jeszcze pięć lat temu osoba nie-pełnosprawna mogła otrzymaćz PFRON dotację na zakup samochodu. Teraz w ramach programu PEGAZ 2003 może starać się tylko o dofinansowanie oprzyrządowania. I nie w tym roku, bo termin składania podań minął z końcem kwietnia. Przy zakupie auta warto pamiętać też o tym, że PFRON dotuje tylko adaptacje pojazdów nie starszych niż 3-letnie, a pieniądze przyznaje tym, którzy w ostatnim czasie nie korzystali z takiej formy pomocy. Innym wyjściem jest sfinansowanie przystosowania samochodu w ramach odszkodowania wypłacanego przez firmy ubezpieczeniowe, choć wiele z nich nie przyznaje się do tego lub wręcz ukrywa takie możliwości przez klientami.
- Mogłem sobie pozwolić na nowe auto, bo w rozliczeniu oddałem stare - opowiada Tomasz. - Starczyło na koła. Na szczęście mam stałe dochody, więc resztę auta dostałem na kredyt.

Ulgi finansowe

Osoba niepełnosprawna może odliczyć w PIT kwotę, którą wyłożyła na przys10sowanie samochodu do swoich potrzeb. Przepisy nie limitują kwoty, ale urzędy skarbowe mogą zakwestionować pewne pozycje. Na przykład uznają wydatek na zamontowanie automatycznej skrzyni biegów w aucie kierowcy, który stracił nogę, ale sporny będzie koszt zwiększenia mocy silnika. Uwaga! Z tego odliczenia nie może skorzystać podatnik, który kupił samochód fabrycznie przystosowany do potrzeb osoby niepełnosprawnej albo otrzymał dofinansowanie na ten cel z PFRON.
- Za wydatki na cele rehabilitacyjne uznawane są też koszty poniesione w ramach eksploatacji samochodu osobowego będącego własnością osoby niepełnosprawnej bądź kogoś, kto ma na utrzymaniu niepełnosprawne dziecko do lat 16, a używa auta do przewozów na zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne. Wysokość odliczenia nie może przekraczać w roku podatkowym 2280 zł, pod warunkiem że osoba niepełnosprawna lub dowożąca dziecko ma orzeczenie o rodzaju i stopniu niepełnosprawności, samochód nie jest pożyczony, zabiegi były faktycznie dokonywane, a wydatki nie zostały w inny sposób zwrócone. Nie ma wprawdzie takiego wymogu prawnego, ale warto dokumentować eksploatację samochodu fakturami i rachunkami.
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 31 grudnia 1998 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych daje podstawę do sfinansowania osobom niepełnosprawnym wszystkich ubezpieczeń komunikacyjnych. Pomoc udzielana jest w formie pożyczki bezzwrotnej lub nieoprocentowanej.

Cennik firmy Guidosimplex (obowiązuje od 0.09.2004, ceny podano w kwotach brutto - wraz z podatkiem VAT i kosztem montażu)

Urządzenie dla osób z dysfunkcją lewej nogi
- Automatyczne sterowanie sprzęgłem - 3990 zł
- Elektroniczne sterowanie sprzęgłem - 7250 zł

Z dysfunkcją prawej nogi:
- Obręcz mechanizmu przyspieszania pod kierownicą i dźwignią hamulca głównego:
 - mechaniczna - 5400 zł
 - elektroniczna - 7400 zł
- Dźwignia hamulca głównego + przemienny pedał przyspieszenia - 3200 zł
- Dźwignia hamulca głównego - 1680 zł
- Przemienny pedał przyspieszenia - 1520 zł

Z dysfunkcją obu nóg: Stosowane są odpowiednie kombinacje wyżej wymienionych urządzeń.

Szczegółowy cennik oraz Porady uzyskacie w firmie EFEKTOR Sp. z o.o. - 03-982 Warszawa, ul. Bukowskiego 3/19, tel.: 0*22 868 63 85, 0601 166 650; Informacja techniczna: 0601 166 690
efektor@plusnet.pl, www.efektor.waw.pl

Warto kliknąć
www.on.autocentrum.pl - subserwis z informacjami głównie na temat technicznych aspektów i możliwości adaptacji aut
www.on.prawojazdy.com.pl - subserwis o możliwościach uzyskania prawa jazdy przez osoby niepełnosprawne, kursach i szkołach prawa jazdy, przepisach finansowych, dostepnych formach pomocy

Tekst: Magdalena Gajda
Konsultacja: inż. Krzysztof Zalewski - AUTOPOL-SERWIS

Jeździć każdy może... - jak zdobyć prawo jazdy

Komentarz

  • Zapytanie o osprzęt do samochodu dla ON
    Kamil
    16.02.2016, 20:29
    Witam. Mam na imię Kamil. Mam 26 lat i jestem osobą niepełnosprawną od urodzenia. W przyszłości planuję zrobić sobie prawo jazdy Kat. B. Jednakże abym mógł to uczynić potrzebuję odpowiednio dostosowany samochód do swojej niepełnosprawności. Mianowicie poszukuję takiego oprzyrządowania do samochodu, aby podczas jego prowadzenia moje oby dwie ręce, podczas sterowania gazem i hamulcem pozostawały cały czas, nie oderwane od kierownicy - chodzi o sterowanie gazu i hamulca. Coś na bazie łopatek stosowanych w grach komputerowych do kierownic. Nogi u mnie odpadają jeśli chodzi o gaz i hamulec w samochodzie. Byłbym wdzięczny za podesłanie adresów, ośrodków szkolenia w Polsce, które miały by, lub dostosowały by samochód w taki sposób, abym podczas zdawania prawa jazdy nie bał się o prowadzenie auta- wystarczyło by zastosować przy kierownicy ręczne łopatki do sterowania gazem i hamulcem. Czekam na propozycję. Pozdrawiam Kamil.

Dodaj odpowiedź na komentarz

Uwaga, komentarz pojawi się na liście dopiero po uzyskaniu akceptacji moderatora | regulamin
Prawy panel

Wspierają nas