Jak informować osoby niepełnosprawne – podsumowanie Krajowych Dni Informacyjnych

W dniach 7- 8 czerwca w Warszawie odbywała się konferencja zorganizowana przez Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych "Krajowe Dni Informacyjne", która miała na celu analizę stanu dostępu osób niepełnosprawnych do informacji w Polsce oraz omówienie założeń i standardów systemu udzielania informacji.

W konferencji wzięły udział instytucje oraz liczne organizacje działające na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych, zwłaszcza udzielające informacji niezbędnych osobom niepełnosprawnym w codziennym życiu. Była to możliwość do wymiany doświadczeń, przedstawienia pomysłów i napotykanych w tej pracy trudności. W konferencji wzięli udział przedstawiciele Sejmu i Senatu, organizacji pozarządowych, pracodawców, instytucji naukowo-badawczych, placówek oświatowych, mediów oraz goście zagraniczni.

W kuluarach można było obejrzeć wystawę fotograficzną Stowarzyszenia kobiet Niepełnosprawnych ONEpl, odbył się również kiermasz wyrobów artystycznych Warsztatów Terapii Zajęciowej, były również stanowiska informacyjne m.in.  Fundacji Pomocy Matematykom i Informatykom Niesprawnym Ruchowo, Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji, Stowarzyszenia KLON/JAWOR, Caritas Polska, firmy IVO Software oraz Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem.

W konferencji wzięli też udział zagraniczni goście. Jak powiedział podczas swojej prezentacji Manuel Paris ze Stowarzyszenia COGAMI, w Hiszpanii sieciowy serwis informacyjny organizacji pozarządowych opiera się na zgłoszonych zapotrzebowaniach, a jego główne cele to: dobra, rzetelna informacja, dostępność i szybkość reagowania (na odpowiedź tamtejszych specjalistów z centrów informacyjnych czeka się maksymalnie 48 godz.). Pracownicy przechodzą mnóstwo szkoleń, ponieważ kładzie się duży nacisk na profesjonalizm. Rocznie z serwisu korzysta około 3 tysięcy osób.

Przedstawiciele Wielkiej Brytanii zaś stawiają na generowanie przez stowarzyszenia i fundacje udzielające informacji własnych środków finansowych z publikacji, usług telekomunikacyjnych itp. Osoba niepełnosprawna ma możliwość szukania informacji na różne sposoby: przez Internet, za pośrednictwem szkół, szpitali, telefonów zaufania, dostępne są liczne specjalistyczne gazety, centra informacyjne, ulotki (drukowane również dużym drukiem). Jak powiedział Peter S. Dolan z Disability Information and Advice Line Services - w Anglii dość prężnie także działa sektor wolontariatu, udzielając wsparcia niepełnosprawnym.

Barbara Abramowska w imieniu Zespołu KDI, przedstawiła wyniki przeprowadzonej wśród osób niepełnosprawnych ankiety "Dostępność informacji - trudności i oczekiwania osób niepełnosprawnych". Na ankietę odpowiedziało 8300 osób prywatnych i 869 organizacji - wynika z niej między innymi, że tylko 6,3% osób niepełnosprawnych nie ma problemów z dotarciem do informacji. 
Więcej informacji na temat ankiety www.mps.gov.pl/infodni/

Piotr Pawłowski ze Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji, zaprezentował ideę Centrów Niezależnego Życia, które funkcjonują na terenie USA i zapewniają kompleksową pomoc osobom niepełnosprawnym - wszelkie informacje i pomoc dana osoba otrzymuje w tej placówce, nie jest odsyłana do innych instytucji i organizacji.

Maciej Pomierny z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przedstawił ośrodki informacyjne utworzone przy każdym oddziale PFRON. Informacje udzielane są w nich bezpośrednio, poprzez bezpłatną infolinię 0 800 153 163, pocztę elektroniczną i tradycyjną oraz stronę internetową. Jak podaje Fundusz, liczba porad i informacji udzielanych osobom niepełnosprawnym, ich bliskim, opiekunom, pracodawcom i organizacjom to około 2 000 porad miesięcznie.

Fundacja Fuga Mundi z Lublina działająca od 10 lat organizuje kursy i szkolenia, prowadzi też agencje zatrudnienia. Marek Stępniak z Fundacji zwrócił uwagę na fakt słabego wykształcenia osób niepełnosprawnych: "mamy więcej ofert pracy niż osób nadających się do niej". Szczególnie brakuje - zdaniem Marka Stępniaka -  informatyków, dlatego Fuga Mundi fundacja prowadziła szkolenia komputerowe, po których spora część osób znalazła pracę lub rozpoczęła własną działalność gospodarczą.

W trakcie konferencji zaprezentowało się także stowarzyszenie kobiet niepełnosprawnych ONEpl, jego przedstawicielki zwróciły uwagę m.in. na pojęcie fałszywej integracji objawiającej się poprzez organizowanie SPECJALNYCH konkursów czy osiedli mieszkaniowych dla osób niepełnosprawnych. Według Anity Siemaszko samo słowo SPECJALNY może mieć dyskryminujący wydźwięk.

W drugim dniu Krajowych Dni Informacyjnych odbywały się warsztaty: "Niewirtualne kanały informacji" oraz "Internet - przestrzeń informacyjna dla wszystkich", w ich trakcie zaprezentowano ciekawe inicjatywy na rzecz osób niepełnosprawnych: m.in. portal internetowy dla osób niesłyszących, telefon zaufania, system informacji dla osób znajdujących się w trudnych życiowych sytuacjach - "Poznaj swoje prawa" Stowarzyszenia Klon/Jawor, wykorzystanie Internetu w poradach psychologicznych.

Po dyskusji organizatorzy zaprezentowali wnioski osób uczestniczących w Konferencji:

1. Istnieje duża potrzeba sprawnie funkcjonującego systemu informacji. Powinny zostać utworzone centra informacyjne na poziomie gmin, a osoby tam pracujące powinny być kompetentne, umiejące doradzić i wskazać rożne rozwiązania w zależności od potrzeb danej osoby i charakteru jej niepełnosprawności. Informacje powinny trafiać do instytucji i urzędów, które znajdują się blisko osób niepełnosprawnych: do dpsów, przychodni lekarskich, aby np. rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym miała do nich łatwy dostęp.
2. Centra informacyjne powinny być niezależne od samorządów, aby mogły udzielać obiektywnych informacji.
3. W związku z tym, że niewiele osób niepełnosprawnych ma dostęp do Internetu (rozwijającego się obecnie źródła informacji) - należałoby pomyśleć o preferencyjnych warunkach korzystania z tej usługi dla tej grupy społecznej.
4. Zdarza się, że pomimo dobrego dostępu do informacji, osoby z nich korzystające, mają problem z ich odbiorem. Informacje pisane są często językiem urzędowym - pojawia się potrzeba asystenta lub doradcy osoby niepełnosprawnej.
5. Psychologiczne aspekty: często istniejąca alienacja wśród osób niepełnosprawnych, żal, niechęć, owiniecie się "kokonem" i trwanie w nim - utrudniają aktywne życie i efektywne korzystanie z informacji.

Wypowiedz się

Organizatorzy Krajowych Dni Informacyjnych czekają na uwagi wszystkich osób, które brały udział w spotkaniu lub są zainteresowane problematyką udzielania informacji osobom niepełnosprawnym.

Na stronie internetowej Konferencji www.mps.gov.pl/infodni/ zostało uruchomione forum dyskusyjne nt. dostępności informacji w Polsce oraz specyfiki potrzeb osób niepełnosprawnych w tym zakresie, organizatorzy zachęcają również do zamieszczania swoich wypowiedzi, a od połowy czerwca 2005 r., jak zapewniła Barbara Abramowska z Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych - organizatora KDI - oficjalne wnioski z Konferencji będą dostępne na stronie internetowej i maja posłużyć wypracowaniu lepszego systemu udzielania informacji.

Opracowanie: Kamila Jarmołowska
Źródło: informacja własna