Urzędy niesłusznie wstrzymują w pandemii wypłatę świadczeń

Do naszego Centrum Integracja wpływa wiele pytań od Czytelników, które dotyczą zaprzestania wypłacania świadczeń w czasie pandemii uzależnionych od posiadania orzeczenia o niepełnosprawności np. świadczenia pielęgnacyjnego czy zasiłku pielęgnacyjnego. Organy wypłacające je różnie interpretują w tym zakresie przepisy. Zapytaliśmy o to Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Gdańskie Centrum Świadczeń.

„Niedługo kończy mi się ważność stopnia niepełnosprawności (stopień znaczny), zadzwoniłam do powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności i dowiedziałam się, że na mocy ustawy 15 art. COVID-19 zachowuje ważność do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, i że świadczenia też zostają przedłużone, lecz niektóre instytucje różnie interpretują ustawę i nie wypłacają świadczeń, i żebym się dowiedziała w GOPS, czy takie świadczenie będzie wypłacane. Dowiedziałam się, że muszę złożyć wniosek o ponowne ustalenie niepełnosprawności mimo tej ustawy. Co mogę w takiej sytuacji zrobić?” – pyta Czytelniczka.

Chodzi dokładnie o stosowanie art. 15h ust. 1 pkt 2 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przypomina, że zgodnie z tym zapisem orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, których ważność:

1. upłynęła w terminie do 90 dni przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, pod warunkiem złożenia w tym terminie kolejnego wniosku o wydanie orzeczenia, zachowuje ważność do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności; 
2. upływa w terminie od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, zachowuje ważność do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.”

- Z treści przywołanego przepisu wynika, że przedłużenie z mocy prawa orzeczenia o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności następuje do upływu 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Jako nowe wydane orzeczenie przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności należy rozumieć orzeczenie ostateczne, czyli co do zasady orzeczenie, co do którego upłynął 14-dniowy termin do wniesienia odwołania do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności albo orzeczenie, w stosunku do którego osoba zrzekła się prawa do wniesienia odwołania. Orzeczenia wydane przez wojewódzki zespół są orzeczeniami ostatecznymi na podstawie art. 16 k.p.a. – wyjaśnia przedstawiciel biura prasowego resortu.

Przedłużenie z urzędu

Podkreśla także, że przedłużenie z mocy prawa orzeczeń oznacza również obowiązek odpowiedniego przedłużenia przez gminne organy właściwe, realizujące odpowiednio zadania z zakresu ustawy o świadczeniach rodzinnych, ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów oraz ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, prawa do świadczeń uzależnionych od niepełnosprawności. 

- Przedłużenie to powinno nastąpić z urzędu, bez konieczności składania kolejnego wniosku i dotyczyć powinno świadczeń pielęgnacyjnych, zasiłków pielęgnacyjnych, specjalnych zasiłków opiekuńczych, zasiłków dla opiekunów, a także w niektórych przypadkach świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami – podkreśla przedstawiciel resortu rodziny.

O interpretacji przepisów przez Gdańskie Centrum Świadczeń mówi Edyta Zaleszczak-Dyks, z-ca dyrektora ds. Świadczeń Celowych i Obsługi Mieszkańców Gdańskiego Centrum Świadczeń.

- W przypadku osób, którym ważność orzeczenia wygasła w okresie od 9 grudnia 2019 r. do 7 marca 2020 r. prawo do świadczeń uzależnionych od niepełnosprawności przedłużana była tylko pod warunkiem, że osoba złożyła wniosek o wydanie kolejnego orzeczenia - mówi. 

- Odnośnie osób, którym ważność orzeczenia wygasła od 8 marca 2020 r. przedłużenie prawa do świadczeń nie jest już uzależniona od złożenia wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia. Każdorazowo konieczne jest złożenie przez wnioskodawcę oświadczenia wskazującego, że jego sytuacja nie uległa zmianie. Postępowanie w sprawie przedłużenia świadczeń podejmowane jest z urzędu - dodaje.

Równocześnie podkreśla, że w sytuacji, gdy w sprawie zostało wydane już nowe orzeczenie, a klient złożył odwołanie od tego orzeczenia, to do czasu zakończenia postępowanie odwoławczego, klient posiada prawo do świadczeń w oparciu o art. 15 przedmiotowej ustawy.

Kontakt z klientem 

- Prawo do świadczeń nie zostaje przedłużone z urzędu, tylko w sytuacji, gdy klient nie spełnia ustawowych warunków wskazanych w ustawie o świadczeniach rodzinnych lub gdy posiada już nowe orzeczenie (np. wydane już w czasie pandemii – red.). W licznych przypadkach przypominamy naszym klientom o konieczności złożenia nowego wniosku, aby miała miejsce kontynuacja świadczeń. W tych sytuacjach nie są jednak wydawane decyzje odmawiające przedłużania prawa do świadczeń, gdyż ustawa przewiduje wydanie stosownej decyzji jedynie w zakresie przedłużenia prawa – wyjaśnia Edyta Zaleszczak-Dyks.    

Zaznacza, że Gdańskie Centrum Świadczeń każdego miesiąca dokonuje szczegółowej analizy każdego przypadku, poprzez pozyskiwanie danych z dostępnych baz danych oraz kontaktuje się w klientem, udzielając informacji o jego uprawnieniach oraz koniecznych działaniach.

- Na przykład, w przypadku gdy z baz danych wynika, iż osoba posiada już wydane orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, przekazywana jest informacja o konieczności złożenia nowego wniosku – dodaje.