Reforma państwa opiekuńczego – relacja z konferencji

Polityka społeczna prowadzona w Polsce od 1989 roku jest polityką doraźną, bieżącą. Brak jest przemyślanych rozwiązań służących temu aby pomoc trafiała do najbardziej potrzebujących. Jesteśmy krajem biednym i nie możemy liczyć na to wszystko co w ramach wsparcia socjalnego funkcjonuje w innych państwach. Takie oceny zaprezentowano podczas wtorkowego spotkania w Kancelarii Prezydenta. Ważnym elementem konferencji była również propozycja ustanowienia nagrody im. Jacka Kuronia.

Konferencja "Reforma państwa opiekuńczego: Wizja dla Polski, dążenie Międzynarodowej Organizacji Pracy do sprawiedliwej globalizacji" odbyła się pod patronatem i z udziałem Prezydenta RP, 19 października 2004. W konferencji wzięli udział m.in.: Minister Polityki Społecznej, Krzysztof Pater oraz Dyrektor Generalny Międzynarodowej Organizacji Pracy, Juan Somavia.

Dzisiaj już wiemy, że żadne państwo nie jest w stanie udźwignąć wszystkich kosztów utrzymania, jakie łączą się z tradycyjnym modelem "państwa opiekuńczego". Doświadczenia wielu, nawet bogatych europejskich krajów, jak Niemcy czy Francja, pokazują, że tradycyjne "państwo opiekuńcze" stało się również w jakimś sensie barierą rozwoju. Jego koszty ograniczają inicjatywę gospodarczą, hamują inwestycje, zagrażają równowadze finansów publicznych. Z drugiej strony, stagnacja gospodarcza i niewydolność ekonomiczna państwa pogłębia społeczną frustrację i otwiera drogę populizmowi. Niezbędne są zatem reformy, taka modyfikacja "państwa opiekuńczego" - jeżeli chcemy trwać przy tym określeniu - aby było i opiekuńcze, a jednocześnie utrzymało zdolności rozwojowe - powiedział, otwierając spotkanie, Prezydent RP

Ministra Polityki Społecznej, Krzysztof Pater zawarł w swoim wystąpieniu katalog pytań i wątpliwości będących bazą dla dyskusji o opiekuńczości państwa. Minister zastanawia się np. nad zakresem debaty.

Czy debata nad kierunkami wydatków państwa na cele socjalne może ograniczać się tylko do tych ujętych w działach zabezpieczenie społeczne i praca, czy też należy ten problem potraktować szerzej, uwzględniając z jednej strony wydatki na ochronę zdrowia, edukację czy mieszkalnictwo a z drugiej strony wydatki klasyfikowane jako pomoc publiczna dla przedsiębiorstw?

Pytał jednak również o konkretne sposoby działania, sposoby których resort szuka nie od dziś.

Jak możemy w przyzwoitym państwie skutecznie dążyć do lepszego adresowania świadczeń społecznych oraz zwalczać nadużycia w ich uzyskiwaniu? Czy mamy szansę przebudować świadomość społeczną tak, aby wyłudzanie świadczeń społecznych spotykało się z krytyką i negacją a nie z milczącym przyzwoleniem?

Podkreślając wagę dialogu oraz udziału w dyskusji (i nie tylko dyskusji) partnerów społecznych, Krzysztof Pater martwi się o ich reprezentatywność. Niepokoi go również przyszłość organizacji pozarządowych, które mogą przekształcić się w przemysł wyspecjalizowany w wydzieraniu państwu funduszy.

Porozumienie społeczne jest optymalnym sposobem definiowania i realizacji dobra wspólnego. Budowa porozumienia społecznego wymaga jednak partnerów reprezentatywnych oraz mających odwagę przedłożenia długofalowych interesów swych grup nad interesy doraźne. Rodzą się zatem pytania o reprezentatywność partnerów społecznych w Polsce oraz o adekwatność obecnych instytucji dialogu społecznego. Rodzi się pytanie o szanse dialogu autonomicznego, w którym państwo pełni co najwyżej rolę moderatora. Rodzi się wreszcie pytanie o właściwą rolę sektora pozarządowego, a szczególnie co czynić, by rozwijał się on jako pole zaangażowania obywatelskiego a jednocześnie nie stał się swoistym "przemysłem" wydzierania od państwa funduszy na realizację wybranych celów, kosztem innych, słabiej zorganizowanych grup.

Podczas konferencji Aleksander Kwaśniewski zaproponował ustanowienie nagrody im. Jacka Kuronia. Byłaby to nagroda międzynarodowa, przyznawania osobom i organizacjom za działalność na rzecz wolności zrzeszania się. Patronat nad nagrodą im. Jacka Kuronia objęłaby Międzynarodowa Organizacja Pracy, ale organizacja przedsięwzięcia należałaby do Polski.

___________
informację przygotowano na podstawie następujących materialow:

Otwarcie konferencji - Prezydent Aleksander Kwaśniewski (tekst przemówienia dostępny na stronie internetowej Prezydenta RP)
http://www.prezydent.pl/ser/index.php3?tem_ID=7430&kategoria=Archiwum%20kroniki

Konferencja "Reforma państwa opiekuńczego" (aktualności serwisu internetowego Ministerstwa Polityki Społecznej)
http://www.mps.gov.pl/wiadomosci_szczegoly.php?nr=4525

Wystąpienie Ministra Krzysztofa Patera
http://www.mps.gov.pl/pliki_do_pobrania/tekst.doc

"Nie dla wszystkich i nie za 'darmo' ", Bartosz Marczuk, Gazeta Prawna, 20 października 2004 r.

autor: oprac. na podst. inf. pras i int. RK
źródło: Gazeta Prawna 206/2004 , strona internetowa Ministerstwa Polityki Społecznej , strona internetowa Prezydenta RP