Ulga rehabilitacyjna - jak to działa?

Podatnik, który posiada orzeczenie o niepełnosprawności lub ma na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, w zeznaniu podatkowym za 2011 rok ponownie ma prawo skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej. Przeczytaj, które wydatki podlegają uldze i jakie dokumenty przedstawić, by móc ją uzyskać.

Odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej podlegają: kwota przeznaczona na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych.
- Należy pamiętać, że ulga odliczana jest od dochodu, a nie od podatku i że mogą z niej skorzystać wyłącznie osoby mające orzeczenie o niepełnosprawności. Niektóre rodzaje odliczeń zastrzeżone są wyłącznie dla osób z określonym stopniem niepełnosprawności (I lub II grupa) lub z określonym schorzeniem (niepełnosprawność narządu ruchu lub osoby niewidome lub niedowidzące) - zwraca uwagę Małgorzata Sator, kierownik Działu Obsługi Bezpośredniej w Urzędzie Skarbowym Warszawa Wola.

Kto może skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej?
Ulgę od dochodu może odliczyć osoba niepełnosprawna, posiadająca: orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym; decyzję o rencie z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową lub socjalną; orzeczenie o niepełnosprawności - dotyczy młodzieży do 16 r. ż - lub orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do 31 sierpnia 1997 r.
Z ulgi rehabilitacyjnej może też skorzystać podatnik, który ma na utrzymaniu osoby z niepełnosprawnością, takie jak: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowie. Dochody osoby niepełnosprawnej będącej na utrzymaniu nie mogą przekroczyć w danym roku kwoty 9120 zł.

Fot.: www.sxc.hu

Rodzaje odliczeń
Wydatki, które uprawniają do odliczenia od dochodu, dzielą się na: wydatki nielimitowane – wtedy odliczamy całą wydatkowaną kwotę oraz wydatki limitowane – kwota odliczenia uwzględnia granicę górnego bądź dolnego limitu kwotowego.

Katalog wydatków nielimitowanych obejmuje:
• adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
• przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
• zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
• zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
• odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
• odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;
• opłacenie przewodników osób niewidomych z I lub II stopniem niepełnosprawności oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I stopnia niepełnosprawności - w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł;
• utrzymanie przez osoby niewidome, o których mowa w pkt. 7, psa przewodnika - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty określonej w pkt. 7;
• opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną cierpiącą na przewlekłą chorobę, uniemożliwiającą poruszanie się, oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I stopnia niepełnosprawności;
• opłacenie tłumacza języka migowego;
• kolonie i obozy dla niepełnosprawnych dzieci i młodzieży oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia;
• leki - w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo);
• odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
a)  osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
b)  osoby niepełnosprawnej z I lub II stopniem niepełnosprawności oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a; używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej z I lub II stopniem niepełnosprawności lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną z I lub II stopniem niepełnosprawności albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16. roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł;
• odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
a)  na turnusie rehabilitacyjnym,
b)  w zakładach, o których mowa w pkt. 6,
c)  na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, o których mowa w pkt. 11.

Do wydatków limitowanych zalicza się opłacanie przewodników osób niewidomych I lub II grupy oraz osób z niepełnosprawnością ruchową I grupy. Maksymalna kwota odliczenia w tym zakresie wynosi 2280 zł.

Osoby niewidome lub niedowidzące z I lub II stopniem niepełnosprawności oraz osoby niepełnosprawne ruchowo z I stopniem niepełnosprawności mogą odliczyć maksymalnie do 2280 zł kwotę wydatkowaną na utrzymanie psa asystującego, który ułatwia im uczestnictwo w życiu społecznym. Warto podkreślić, że od 2011 r. można odliczyć jedynie wydatki na utrzymanie psa asystującego, a nie - jak dotychczas - każdego psa przewodnika.

Maksymalnie do 2280 zł można odliczyć także wykorzystanie samochodu osobowego na potrzeby koniecznych przejazdów na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne. Samochód musi być własnością lub współwłasnością osoby z I lub II stopniem niepełnosprawności lub podatnika, który utrzymuje osobę z I lub II stopniem niepełnosprawności bądź dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16 r. ż.

Fot.: www.sxc.hu

- Istotne są również zasady dotyczące odliczenia wydatków na leki. Odliczyć można tylko nadwyżkę kwot wydatkowanych w poszczególnych miesiącach powyżej 100 zł, a nie całą kwotę. Odliczenie dotyczy tylko tych leków, które według lekarza specjalisty winny być stosowane stale lub czasowo Urząd ma prawo poprosić o okazanie potwierdzenia od lekarza o konieczności stosowania zaleconych leków - przypomina Sator.

Dokumentacja wydatków uprawniających do odliczeń
- Większość wydatków należy udokumentować dowodami potwierdzającymi ich poniesienie; nie musi to być faktura, może to być również inny dokument, ale musi on zawierać dane kupującego i sprzedającego towar lub usługę oraz kwotę zapłaty. Obowiązek udokumentowania nie dotyczy wydatków, dla których określono tzw. odliczenie limitowane do wysokości 2280 zł; mowa o nich w art. 26 ust. 7a pkt. 7, 8 i 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednak w tym przypadku ustawodawca wprowadził wymóg wskazania dodatkowych okoliczności, które w sposób niejako zastępczy dokumentują istnienie przesłanek potwierdzających poniesienie określonego rodzaju wydatku. Są to: wskazanie imienia i nazwiska osób, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika (do pkt. 7), okazanie certyfikatu potwierdzającego status psa asystującego (do pkt. 8) lub okazanie dokumentu potwierdzającego zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych (do pkt. 14) - wyjaśnia Sator.

W przypadku odliczania wydatków na leki podstawę stanowią pisemne zalecenie lekarza o konieczności stosowania danego leku (recepta, karta pacjenta), faktura lub inny dowód poniesienia kosztów. Należy jednak pamiętać, że paragon z apteki nie stanowi dowodu poniesienia wydatku na cele rehabilitacyjne.

Opiekunowie osób niepełnosprawnych, korzystając z ulgi rehabilitacyjnej, muszą liczyć się z koniecznością okazania dowodu pokrewieństwa.

Finansowanie wydatków
Wydatki na cele rehabilitacyjne muszą być poniesione ze środków własnych, nie może ich ponieść osoba trzecia, gdyż wtedy automatycznie traci się prawo do ulgi.

Należy pamiętać, że wydatki limitowane, które zostały w całości sfinansowane ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, PFRON, NFZ, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub w całości zwrócono je podatnikowi w jakiejkolwiek formie, nie podlegają odliczeniu.

Warto mieć rownież na uwadze, że urzędy ściśle respektują przepisy, więc przedmioty ułatwiające życie każdemu (np. poduszki, materace) - nie tylko osobie niepełnosprawnej - nie podlegają odliczeniu od dochodu. Za rehabilitację nie uznaje się także operacji, która poprawia sprawność osoby niepełnosprawnej. Zgodnie z orzeczeniem NSA, wyjątkami są: operacja endoprotezy stawu biodrowego oraz zakup endoprotezy.

Organ podatkowy zawsze ma prawo sprawdzić poprawność dokonanych odliczeń. Jeśli po złożeniu rocznego zeznania podatkowego zorientujemy się, że nie mamy dowodów uprawniających nas do ulgi, musimy złożyć korektę tego zeznania. Zawsze w razie wątpliwości mamy prawo zapytać w urzędzie skarbowym o przysługujące nam uprawnienia.

- Największym problemem jest, moim zdaniem, niechęć lub obawa przed zwróceniem się do fachowca o udzielenie informacji, nieumiejętność zadania właściwego pytania lub niestosowanie się do treści uzyskanej informacji. Ponadto każdego roku pojawia się nowa grupa osób niepełnosprawnych, która dopiero uczy się zasad dotyczących ulgi rehabilitacyjnej i do których należy dotrzeć z określoną informacją – podsumowuje Sator.

Broszurę informacyjną o uldze rehabilitacyjnej można pobrać ze strony Ministerstwa Finansów